Na społeczny obraz funkcjonowania dziecka z ASD składa się kilka aspektów wynikających z obrazu klinicznego. Są one uzależnione m.in. od:
- poziomu rozwoju poznawczego i intelektualnego dziecka, w tym opóźnienia rozwoju
- w stosunku do wieku biologicznego,
- umiejętności komunikacyjnych, zarówno werbalnych, jak i niewerbalnych,
- głębokości nasilenia deficytów społecznych zarówno na poziomie podstawowym, jak
- i w zakresie potrzeby interakcji rówieśniczej,
- trudności z odczytywaniem i interpretacją przekazów niewerbalnych, takich jak mimika,
- postawa, gesty itp.,
- doświadczeń rodzinnych i środowiskowych dziecka,
- trudności związanych z uczestnictwem w naprzemiennej społecznej interakcji,
- poziomu elastyczności wyobraźni dziecka,
- sztywności, repetywności wzorców zachowań i zainteresowań wynikających z diagnozy
- klinicznej.
POLECAMY
Przyglądając się zabawie dzieci z ASD, można zauważyć zdecydowaną większość aktywności mających charakter autostymulacji, schematów, braku zaplanowanej aktywności czy zupełnie brak wykorzystywania zabawek zgodnie z ich przeznaczeniem. Dziecko z autyzmem wybiera chętniej aktywność z przedmiotem niż z drugą osobą czy choćby z koniecznością respektowania jakichś społecznych umów, zasad czy konwencji. Dużo większą przyjemność ma z toczenia samochodu w przód i w tył, przyglądania się kręcącym się kołom niż z parkowania samochodu na zabawkowym parkingu, ładowania koledze klocków do ciężarówki, ścigania się po torze czy zabawy w sklep.
Zabawa dzieci z ASD może mieć charakter zabawy funkcjonalnej, co oznacza, że mogą bawić się zabawkami zgodnie z ich przeznaczeniem, lub często zabawy sensomotorycznej. Dziecko może być zainteresowane zabawą sensoryczną, jednak częściej będzie zafascynowane sensorycznymi właściwościami przedmiotów. Może je wąchać, lizać, wkładać do ust, oglądać pod różnymi nietypowymi kątami, interesować się poszczególnymi częściami zabawki. U dzieci z autyzmem występują również inne rodzaje zabawy: konstrukcyjna, zabawa z udawaniem czy zabawa tematyczna, jednak są one bardziej sztywne i schematyczne, występują w mniejszej grupie dzieci, często są repliką oglądanych bajek.
Na ogół zainteresowania dzieci z autyzmem zupełnie nie odpowiadają zainteresowaniom ich rówieśników bez zaburzeń. Duża grupa dzieci od najwcześniejszych lat jest zafascynowana literami i cyframi, kosmosem, okresami historycznymi i wieloma innymi obszarami, które nie interesują rówieśników. Zainteresowania te są bardzo szczegółowe, wnikliwe i pochłaniają dziecku dużo czasu.
NOWOŚĆ! PIERWSZY SPECJALISTYCZNY MULTIMEDIALNY KURS dla terapeutów integracji sensorycznej, psychologów, pedagogów specjalnych, terapeutów pedagogicznych, logopedów, nauczycieli, fizjoterapeutów i wszystkich specjalistów zainteresowanych prowadzeniem terapii podopiecznych ze spektrum autyzmu.
W przypadku dziecka z ASD zdecydowanie częściej obserwuje się brak zabaw z udawaniem, zabaw tematycznych czy zabaw z wyobraźnią. „W badaniach Barona-Cohena zaledwie 20% dzieci autystycznych zdolnych było do zabawy w pozorowanie (zabawy z udawaniem). Zdolności takie przejawiało zaś 80% dzieci z zespołem Downa”. Ta ważna wskazówka mówi o tym, jak ważną zmienną w diagnostyce różnicowej jest ocena jakości zabawy prezentowanej przez dziecko w procesie diagnozowania. Nie oznacza to, że u dziecka z ASD zabawa nie występuje w ogóle. Należy pamiętać, że ASD to spektrum, zatem dziecko może być na szerokim kontinuum zachowań.
PAMIĘTAJ!Zabawa jest ważnym wskaźnikiem prawidłowego rozwoju dziecka. U dziecka z ASD zarówno ilość aktywności zabawowych, jak i ich jakość różni się na ogół od tych prezentowanych przez typowo rozwijających się rówieśników. Te nieprawidłowości, jeżeli wzbudzają niepokój, zwłaszcza, jeżeli występują z innymi zachowaniami i towarzyszy im nieprawidłowy rozwój mowy, warto skonsultować z lekarzem psychiatrą i zespołem specjalistów. |
