Jednym z najpopularniejszych na świecie i najwyżej cenionych narzędzi diagnostycznych umożliwiających rozpoznawanie zaburzeń ze spektrum autyzmu jest ADOS-2 (Autism Diagnostic Observation Schedule, Second Edition). Jak sugeruje nazwa – to druga, zaktualizowana i rozbudowana wersja tego narzędzia. Wraz z wystandaryzowanym wywiadem klinicznym ADI-R (Autism Diagnostic Interview – Revised) stanowią tzw. złoty standard diagnozy. Oznacza to, że na podstawie wiarygodnych dowodów naukowych szerokie grono specjalistów uznało je za najlepsze i najskuteczniejsze postępowanie wspierające proces diagnostyczny całościowych zaburzeń rozwoju. W 2016 roku zakończył się projekt adaptacji i walidacji polskiej wersji narzędzia ADOS-2, dzięki czemu może być stosowany w ośrodkach w całym kraju.
W skład zestawu ADOS-2 wchodzą protokoły badania dla wszystkich pięciu modułów (T, 1, 2, 3, 4), podręcznik oraz zestaw pomocy diagnostycznych. Protokoły zawierają listę prób, które należy przeprowadzić w danym module, wraz z informacjami, na czym należy skoncentrować się podczas obserwacji, a także dokładny opis pozycji poddawanych ocenie oraz algorytmy diagnostyczne.
POLECAMY
W podręczniku szczegółowo opisano procedury przeprowadzenia badania, zasady analizy zachowania oraz interpretacji wyników. Pomoce diagnostyczne to starannie dobrane i zaakceptowane przez autorów narzędzia, zabawki i akcesoria wykorzystywane do przeprowadzenia poszczególnych prób. Badanie może być przeprowadzone wyłącznie przez odpowiednio przeszkolonego specjalistę – takiego, który ukończył szkolenie prowadzone przez certyfikowanego szkoleniowca ADOS-2.
Wszystkie wymienione procedury umożliwiają wystandaryzowanie obserwacji między różnymi dziećmi, diagnostami i ośrodkami na całym świecie. Oznacza to, że niezależnie od kraju diagnosta przeprowadzi badanie u danego dziecka, dobierając ten sam moduł, wykonując poszczególne próby w taki sam sposób i przy użyciu tych samych akcesoriów w pomieszczeniu przygotowanym według szczegółowych wytycznych. Dzięki temu obserwacja zachowań charakterystycznych dla spektrum autyzmu jest usystematyzowana, a diagnoza staje się bardziej wiarygodna. W wielu krajach do prowadzonych badań naukowych są włączane jedynie osoby z zaburzeniami ze spektrum autyzmu, których diagnoza została potwierdzona badaniem ADOS-2.
...Aby prawidłowo przeprowadzić badanie, diagnosta powinien nie tylko opanować procedurę poszczególnych zadań, ale również posiadać gruntowną wiedzę o prawidłowym rozwoju małego dziecka na wielu płaszczyznach.
