- Wprowadzenie
Badania ankietowe przeprowadzone w ramach projektu Erazmus + pod tytułem „We are at wortk, too. – Też jesteśmy w pracy”[1] były poświęcone sytuacji i możliwościom zawodowym, edukacyjnym i rodzinnym młodych osób z niepełnosprawnościami; miały na celu zdiagnozowanie najistotniejszych problemów i potrzeb, wskazanie dobrych praktyk oraz poszukiwanie nowych, satysfakcjonujących dla potencjalnych pracodawców i pracowników, rozwiązań. W tym celu przebadano trzy istotne grupy społeczne i zawodowe: rodziców, nauczycieli oraz pracodawców w siedmiu krajach partnerskich projektu: w Polsce, Portugalii, Rumunii, Słowenii, Turcji, Wielkiej Brytanii i we Włoszech. Wyniki ankiet zostały opracowane przez koordynatorów merytorycznych każdego z partnerów. Niniejszy artykuł stanowi podsumowanie zebranych danych oraz próbę wstępnej analizy informacji dostarczonych przez firmy i instytucje, które zgodziły się na udział w badaniach.
Przeprowadzone badania wpisują się w jeden z trzech priorytetów zawatych w strategii Europa 2020: rozwój sprzyjający włączaniu społecznemu, w tym wspieranie wzrostu poziomu zatrudnienia. Jeden ze związanych z tym celów do podniesienie wskaźnika zatrudnienia osób między 20 a 64 rokiem życia do 75%; w strategii uwzględniono również poprawę wyników kształcenia uczniów, wspieranie młodzieży we wkraczaniu na rynek pracy, modernizacja rynku pracy, rozwój kwalifikacji pracowników i potencjalnych pracowników, zaktywizowania zawodowo większej liczby ludności oraz dopasowania do siebie zapotrzebowania i oferowanych usług na rynku pracy[2].
POLECAMY
Z uwagi na fakt, że w niniejszym opracowaniu pracodawcy zostali uznani za szczególnie ważną grupę, decydującą ostatecznie o możliwościach zatrudnienia osób z niepełnosprawnościami oraz znającą bieżące potrzeby rynku, omówienie badań rozpoczniemy od zaprezentowania wyników ankiet skierowanych właśnie do pracodawców. Następnie zostaną omówione wyniki ankiety skierowanej do nauczycieli, na końcu zaś – ankiety skierowanej do rodziców. Z tego samego powodu odpowiedzi udzielone przez pracodawców zostały przeanalizowane szczególnie drobiazgowo, są one bowiem podstawą dla znalezienia rozwiązań, które pozwolą lepiej zaktywizować zawodowo osoby niepełnosprawne i pokonać dotychczas napotykane trudności w zatrudnieniu.
Wszystkie przywoływane dane pochodzą z przeprowadzonych badań ankietowych, toteż badacze zrezygnowali z nieustannego wprowadzania poszczególnych odwołań w przypisach; szczegółowo omówione zostaną wybrane pytania, natomiast wyniki wszystkich ankiet z każdego kraju uczestniczącego w projekcie zostaną przedstawione w osobnych załącznikach po tekście głównym.
- Ankieta skierowana do pracodawców
Ankieta przeprowadzona wśród pracodawców miała na celu zbadanie gotowości i możliwości zatrudniania przez dane firmy i instytucje osób niepełnosprawnych, a także zebranie sugestii potencjalnych pracodawców dotyczących dalszego uwrażliwiania społeczeństwa na kwestię pracy zawodowej osób niepełnosprawnych. Odpowiedzi na poszczególne pytania, udzielone przez polskie instytucje, zostały przeanalizowane i porównane z odpowiedziami krajów partnerskich. Zestawienia te pozwoliły na wyciagnięcie wniosków, które wskazały zarówno podobieństwa oraz różnice w podejmowanych działaniach, jak i dobre praktyki, które warto kontynuować i naśladować.
- Ankieta skierowana do nauczycieli
Nauczyciele stanowią tę grupę społeczną, która najrzetelniej i najbardziej świadomie może wspierać osoby niepełnosprawne w rozwijaniu wiedzy, umiejętności i kompetencji pozwalających w przyszłości zdobyć pracę. Zadane pytania dotyczyły poziomu sprawności uczniów, relacji między nauczycielami a rodzicami osób niepełnosprawnych, napotykanych problemów i wyzwań.
- Ankieta skierowana do rodziców
Rodzice stanowią grupę szczególną: to oni jako pierwsi wpływają na rozwój dzieci, oni bowiem najsilniej oddziałują na dziecko z niepełnosprawnością od chwili jego narodzin aż do momentu wkroczenia w przestrzeń edukacji zinstytucjonalizowanej. Zadane rodzicom pytania dotyczyły poziomu samodzielności dziecka w zakresie w wybranych czynności codziennych oraz w zakresie funkcjonowania w szkole; z kolei kilka ostatnich pytań poruszało kwestię relacji i kontaktów rodziców z nauczycielami.
Należy podkreślić, że zaangażowanie i szczere odpowiedzi pracodawców, rodziców oraz nauczycieli pomogły badaczom uczestniczącym w projekcie opracować wyniki ankiet i wyciągnąć wnioski dotyczące usamodzielniania się na polu społecznym i zawodowym młodych ludzi z orzeczeniem o niepełnosprawności. Pozwoliło to stwierdzić, jak na rynku pracy w różnych krajach radzą sobie młodzi ludzie z niepełnosprawnościami, a także scharakteryzować nastawienie pracodawców do stażów i praktyk dla niepełnosprawnych uczniów oraz ocenić przełożenie współpracy z placówkami oświatowymi na późniejszy sukces młodej niepełnosprawnej osoby w procesie rekrutacji i staraniach o utrzymanie pracy. Różnice w systemie oświatowym i wychowawczym szkół i placówek opiekuńczych oraz w procesie edukacji i przygotowania zawodowego osób z niepełnosprawnościami wskazało słabe i mocne strony każdego z badanych krajów, a zarazem pozwoliło dostrzec dobre praktyki, których badani mogą się od siebie wzajemnie uczyć.
Przeprowadzone badania stanowią punkt wyjściowy do dalszego analizowania sytuacji osób niepełnosprawnych na rynku pracy oraz projektowania i realizowania działań na rzecz aktywizacji zawodowej osób z różnymi niepełnosprawnościami, jak również poszerzania świadomości społecznej w tym zakresie, obalania stereotypów i zachęcania pracodawców do zatrudniania osób niepełnosprawnych, a także wspierania rodziców i nauczycieli niepełnosprawnych uczniów w procesie wychowawczym i edukacyjnym, który ma na celu przygotowanie podopiecznych do samodzielnego, skutecznego i satysfakcjonującego funkcjonowania na rynku pracy. Autorzy badań mają nadzieję, że uzyskane w ramach projektu i przedstawione w niniejszym artykule informacje staną się wartościowym wkładem do tych działań.
Więcej informacji i link do całego artykułu: https://www.weareatworktoo.com/
- Opis projektu https://www.cb.szczecin.pl/projekty/projekty-miedzynarodowe/we-are-at-work-too/
- EUROPA 2020. Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu, Bruksela 2010,
https://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=COM:2010:2020:FIN:PL:PDF [23.07.2020], passim.
