Zanim jednak zajmiemy się dyspraksją, warto zrozumieć, co oznacza termin „praksja”. Definicje, z którymi można się spotkać, określają, że jest to „zdolność wykonywania ruchów precyzyjnych i celowych” (Nolte, 2011, s. 318) lub „umiejętność sprawnego wykonywania ruchów złożonych według wyuczonego i utrwalonego w sieci neuronalnej planu” (Podemski, 2011, s. 158).
Należy więc stwierdzić, że o praksji mówimy wówczas, gdy mamy na myśli:
POLECAMY
- umiejętność pozwalającą ludziom w odpowiedni sposób reagować na bodźce pochodzące ze świata zewnętrznego,
- zdolność mózgu do podejmowania szeregu skomplikowanych aktywności, takich jak chociażby koordynowanie i wykonywanie niewyuczonych wcześniej czynności,
- proces neurologiczny, w którym poznanie będzie kierowało czynnościami ruchowymi,
- planowanie ruchów bądź czynności.
Praksja jest związana z prawidłową pracą mózgu, a dokładniej z jego określonymi strukturami:
- Płat czołowy jest to obszar odpowiedzialny za zdolność do myślenia abstrakcyjnego.
- Płat ciemieniowy – to tutaj dochodzi do przetwarzania informacji, które pochodzą z receptorów dotyku.
- Płat potyliczny – ściśle związany z tym, jak funkcjonuje zmysł wzroku.
- Płat skroniowy – w nim zachodzą procesy związane ze słuchem oraz rozumieniem mowy.
- Móżdżek – kontroluje układ ruchu.
Dyspraksja, czyli co?
Dyspraksja jest pojęciem przeciwnym do terminu „praksja”, oznacza więc brak umiejętności do wykonywania ruchów celowych. Można również w tym kontekście mówić o zaburzeniach planowania motorycznego. Dziecko, które nie ma trudności z planowaniem motorycznym, wyobraża sobie jakiś ruch, planuje go oraz wykonuje. Dzieci dyspraktyczne nie są w stanie powtórzyć tych czynności. Na każdym etapie może dojść do pewnych zaburzeń i w związku z tym ruch wykonywany przez dziecko nie przypomina tego, który został mu zaproponowany.
Dyspraksja wiąże się więc z:
- motoryką dużą,
- mo...