Dziecko z zespołem Tourette’a – jak dostosować formy i metody do jego możliwości?

Zespół Tourette’a jest przewlekłym schorzeniem neurologicznym. Polega na występowaniu złożonych tików ruchowych oraz jednego lub kilku tików wokalnych, które mogą się ujawniać od wieku przedszkolnego do około 15. roku życia. Największe nasilenie objawów występuje między 10. a 12. rokiem życia. Do prostych tików motorycznych zalicza się m.in. uporczywe mruganie, potrząsanie głową, napięciowe ruchy ramion, dłoni, języka, grymasy twarzy, zaciskanie pięści, otwieranie ust, ruchy przypominające potakiwanie lub zaprzeczanie. Do złożonych tików ruchowych zalicza się: podskakiwanie, uderzanie, dotykanie, obwąchiwanie. Proste tiki wokalne to np. pomruki, chrząkanie, jęki, czkawka, pociąganie nosem, wzdychanie, gwizdanie, cmokanie, mlaskanie. Wyróżnia się też następujące złożone tiki motoryczne i wokalne:

• echopraksję – przymusowe naśladowanie ruchów, gestów wykonywanych przez inne osoby; 
• echolalię – mimowolne powtarzanie zasłyszanych głosek, sylab, słów, zdań; 
• palilalię – automatyczne powtarzanie własnych, wypowiedzianych przez siebie głosek, sylab, słów, zdań; 
• koprolalię – przymusowe wypowiadanie wulgarnych słów; 
• kopropraksję – mimowolne wykonywanie obscenicznych gestów i czynności. 

Postępowanie w przypadku ucznia z chorobą tikową

Sytuacja dziecka z chorobą Tourette’a w szkole nie należy do łatwych – nie tylko ze względu na objawy, które mogą zakłócić tok lekcji i przyciągać uwagę otoczenia, ale także z powodu licznych i często współwystępujących zaburzeń. W zależności od ich charakteru dostosowanie form i metod pracy do możliwości psychofizycznych ucznia będzie wyglądało różnie. W każdym jednak przypadku pedagog i nauczyciele muszą postępować według następujących zasad:

• Tiki nie są winą dziecka – nie można go za nie karać.
• Nawiąż ścisłą współpracę z rodzicami i terapeutą w celu ustalenia wspólnych kierunków pomocy dziecku.
• Stwórz przyjazne dziecku środowisko w szkole. Przeprowadź edukację innych dzieci i ich rodziców, zapoznaj grono...