Jak wspierać rozwój mowy dziecka z NI z wykorzystaniem integracji sensorycznej?

Rozwój dziecka z niepełnosprawnością intelektualną przebiega najczęściej nieharmonijnie w stosunku do grupy typowo rozwijającej się. Dzieci te najczęściej przejawiają ogólne opóźnienie rozwoju psychofizycznego, którego jednym z objawów są zaburzenia odbioru i przetwarzania bodźców zmysłowych. W badaniach przeprowadzonych na Wydziale Opieki Społecznej i Nauk o Zdrowiu Uniwersytetu Haifa w Izraelu na temat: Zaburzenia przetwarzania sensorycznego obecne u dzieci z różnym stopniem niepełnosprawności intelektualnej wykazano, że dysfunkcje przetwarzania sensorycznego mogą występować ze wszystkimi stopniami niepełnosprawności intelektualnej i że poziom głębokości niepełnosprawności minimalnie wpływa na zdolności przetwarzania sensorycznego. Ważniejszym wnioskiem wynikającym z tych badań jest to, że wczesna identyfikacja zaburzeń sensomotorycznych u dzieci z NI, niezależnie od jej poziomu, jest istotna  w celu podjęcia wczesnej interwencji i ułatwienia lepszej integracji tych dzieci w zwykłych warunkach szkolnych.

Czym jest mowa? Kluczowe informacje 

Zarówno dla rodziców, jak i specjalistów pracujących z dzieckiem z NI szczególnie ważny jest rozwój jego mowy, który zależy od wielu czynników, m.in.: uszkodzeń w obrębie OUN, zdolności intelektualnych, defektów narządów zmysłu, nieprawidłowości w zakresie budowy i funkcjonowania narządów mowy, całościowych zaburzeń rozwojowych (np. autyzm).
Mowa jest procesem złożonym. Składają się na nią dwa podstawowe systemy – nadawanie i odbiór.
W bardzo dużym uproszczeniu odbiór to rozumienie mowy, a nadawanie to budowanie wypowiedzi. 
Rozumienie mowy to dekodowanie zróżnicowanych dźwięków i słów w zależności od zastosowanego kodu – języka (język mówiony, język pisany). Nadawanie mowy (budowanie wypowiedzi) to użycie kodu języka – mówienie, pisanie, miganie. W zależności od zastosowanego kodu, czyli użytego języka do odbioru i nadawania mowy, będziemy wykorzystywali odpowiedni zmysł:

• słuch – do tworzenia i rozumienia mowy werbalnej;
• wzrok – do rozumienia i tworzenia pisma czy symboli migowych.

Jeżeli rozwój dziecka przebiega harmonijnie, to zarówno nadawanie, jak i odbieranie mowy będzie przebiegało prawidłowo, ponieważ odbiór powiązanych ze sobą bodźców zmysłowych dziecko potrafi połączyć z doświadczeniem. W przypadku dziecka z NI, które często boryka się z wieloma deficytami, zdarza się, że słyszy ono mowę i jej nie rozumie lub widzi tekst, czyta go, ale nie potrafi powiedzieć, o czym on jest. Słyszy, widzi, ale nie umie powiązać ze sobą odbieranych bodźców z rozpoznaniem. Przykładem może być sytuacja, w której logopeda za pomocą wielu określeń zmysłowych opisuje dziecku rzecz, a następnie prosi je o wskazanie jej n...