Komunikacyjna moc obrazka, czyli jak wspierać rozwój mowy u dzieci z zespołem Downa za pomocą książki komunikacyjnej

Metoda PECS – dla kogo jest i na czym polega jej fenomen?

System PECS (Picture Exchange Communication System) został stworzony przez małżeństwo Lori A. Frost i Andy’ego Bondy jako unikatowa metoda skierowana do osób ze spektrum autyzmu, jednak szybko stała się także skutecznym i popularnym sposobem rozwijania komunikacji u pacjentów z innymi deficytami, w tym z zespołem Downa. Oprócz zaburzeń morfologicznych u osób dotkniętych tym zaburzeniem występuje również obniżone napięcie mięśniowe, które jest bardzo ściśle związane z motoryką. Natomiast zaburzenia funkcji motorycznych niekorzystnie wpływają na rozwój mowy czynnej. Z tego powodu u dzieci z zespołem Downa często występuje opóźnienie rozwoju języka, mowy i komunikacji. Podejście PECS opiera się na założeniach stosowanej analizy zachowania, typowym rozwoju mowy i języka, a także naukowych wytycznych komunikacji alternatywnej i augmentatywnej. Metoda ta wywodząca się z podejścia behawioralnego bazuje na wykorzystywaniu w procesie nauczania systemu motywacyjnego oraz strategii dostarczania i wycofywania podpowiedzi. Z tego powodu prowadzona konsekwentnie jest niezwykle skuteczna dla podopiecznych, dla których przewidywalność i powtarzalność stanowią ważny element skuteczności oddziaływań terapeutycznych. 

System motywacyjny i pozytywne warunkowanie książki komunikacyjnej PECS 

Podczas wizyty diagnostycznej rodziców mojego pacjenta, czyli zazwyczaj w trakcie pierwszego bądź drugiego spotkania, zbieram wywiad dotyczący wzmocnień dziecka, czyli ulubionych przekąsek, zabawek, aktywności, czynności, które sprawiają dziecku dużą przyjemność. Na pierwszych spotkaniach z podopiecznym podczas początkowego procesu parowania również jako psycholog-diagnosta staram się wychwycić „motywatory” dziecka, gdyż będzie stanowiło to podstawę moich wszelkich oddziaływań terapeutycznych. Szczególnie na pierwszych fazach PECS wyjątkowo sprawdzają się wzmocnienia biologiczne (ulubione przekąski dziecka, np. chipsy, cukierki, kabanosy, ogórki), aby dziecko doświadczyło poczucia deprywacji, gdy wzmocnienie zniknie naturalnie, a nie na skutek zabrania go przez terapeutę, jak np. w wyniku zabawy ulubionym gniotkiem. Istotne jest również to, aby dawać niewielkie ilości wzmocnien...