Konsekwencje wykorzystania seksualnego u dzieci z lekką niepełnosprawnością intelektualną

Nie istnieje jeden wzorzec funkcjonowania dzieci, które doświadczyły wykorzystania seksualnego. Konsekwencje molestowania seksualnego dzieci z niepełnosprawnością intelektualną mogą pojawiać się właściwie we wszystkich sferach ich życia: somatycznej, emocjonalnej, behawioralnej, społecznej, poznawczej oraz seksualnej. Formy i natężenie tych następstw zależą od wielu czynników:

• samego dziecka (m.in. wieku, płci, kondycji psychicznej przed wykorzystaniem),
• sprawcy (m.in. płci, stopnia bliskości z dzieckiem),
• wydarzenia (m.in. jego powtarzalności, wystąpienia penetracji, dewiacyjności zdarzenia, użycia przemocy),
• kontekstu (np. reakcji bliskich osób na ujawnienie wykorzystania, zapewnienia pomocy terapeutycznej). 

Mimo że zagadnienie przemocy seksualnej wobec dzieci poruszane jest podczas wielu już debat profesjonalistów, to wykorzystywanie seksualne osób z niepełnosprawnością intelektualną nadal jest jednym z najbardziej ignorowanych tematów w polskiej literaturze i podejmowanych badaniach. Nie ma przemyślanej koncepcji dla ofiar nadużyć z niepełnosprawnością i ich rodzin, wychowania seksualnego obejmującego także profilaktykę molestowania seksualnego. Nie ma również systemu rzetelnej diagnozy i pomocy. Dostrzeżenie tego problemu zarówno przez rodziny, jak i profesjonalistów zajmujących się osobami niepełnosprawnymi stanowi ogromne wyzwanie.

Zaburzenia w różnych sferach

Konsekwencje wykorzystania seksualnego są bardzo zróżnicowane. Wiele z nich to objawy niespecyficzne, pojawiające się w odpowiedzi na wykorzystanie seksualne, ale są powodowane również przez szereg różnych czynników. Jedynymi specyficznymi konsekwencjami wykorzystania seksualnego, które dokumentują w sposób oczywisty, że doszło do nadużycia, są konsekwencje w sferze fizycznej dziecka–ofiary, np. uszkodzenia w obrębie narządów płciowych, obecność ejakulatu w pochwie dziewczynki, ciąża, czy choroba przenoszoną drogą płciową. 

Pojawiające się symptomy w innych sferach – emocjonalnej, behawioralnej, społecznej, poznawczej oraz seksualnej – nie są objawami specyficznymi, tzn. ich pojawienie się nie pozwala jednoznacznie stwierdzić, że przyczyną jest wykorzystanie seksualne. Przeżycie takiego urazu powoduje bezpośrednie oraz odległe następstwa w zakresie zdrowia psychicznego i funkcjonowania człowieka. Trwałe konsekwencje doświadczenia wykorzystania seksualnego w okresie dzieciństwa występować mogą m.in. w: sferze psychologicznej (np. utrzymujące się uporczywe...