Model wdrażania AAC w placówkach edukacyjnych – na przykładzie Zespołu Niepublicznych Placówek Oświatowych PSONI Koło w Gdańsku

Projektowanie oraz wdrażanie działań wspierających porozumiewanie się uczniów o złożonych potrzebach w komunikowaniu się jest zadaniem całego zespołu profesjonalistów pracujących w placówce edukacyjnej. Wykorzystanie strategii komunikacji alternatywnej i wspomagającej (AAC, Augmentative and Alternative Communication) – z przygotowanymi partnerami komunikacyjnymi – podczas wszystkich zajęć szkolnych umożliwia uczniom ze złożonymi potrzebami w komunikowaniu się pełną realizację programu nauczania. 
Tworzenie systemowych rozwiązań dla osób z trudnościami w porozumiewaniu się, w tym zapewnienie edukacji rozwijającej ich indywidualne systemy komunikacyjne, wydaje się najważniejszym zadaniem szkoły. Należy podkreślić, że budowanie modelu AAC w placówkach edukacyjnych jest procesem wieloletnim oraz wieloetapowym, a ukazywanie tego procesu oraz dzielenie się dobrymi praktykami może okazać się użyteczne dla kolejnych ośrodków. 

Jak rozwijać kompetencje kadry?

Praca nad indywidualnym rozwojem i edukacją uczniów z niepełnosprawnościami wymaga kompetentnych i dobrze wykształconych profesjonalistów, pedagogów, terapeutów. Zatem elementem warunkującym powodzenie wdrażania modelu AAC w placówce oświatowej jest przeszkolenie kadry z zakresu wspomagających i alternatywnych form komunikacji. Z uwagi na brak standaryzacji szkoleń AAC w Polsce kluczowe jest nawiązanie współpracy ze specjalistą-szkoleniowcem, który wyróżnia się wieloletnim doświadczeniem we wprowadzaniu AAC w różnych placówkach oświatowych – dobrze jest, gdy jest on również superwizorem. 
Praca zespołowa w placówce edukacyjnej umożliwia wzajemne uzupełnianie się kompetencjami, zasobami, wiedzą i umiejętnościami. Powołanie zespołu zadaniowego – zespołu ds. AAC i wskazanie jego koordynatora może usprawnić organizację działań wokół wspólnego celu, jakim w przypadku wdrażania modelu AAC w placówce edukacyjnej powinno być zwiększenie szans edukacyjnych uczniów ze złożonymi potrzebami w komunikowaniu się przez rozwijanie ich indywidualnych systemów komunikacyjnych. 
Różnorodność zawodowych doświadczeń, kwalifikacji, ukończonych kursów i szkoleń specjalistycznych sprawia, że wiele działań podwyższających kompetencje pracowników możliwych jest do przeprowadzenia wewnętrznymi siłami i zasobami kadry. W Zespole Niepublicznych Placówek Oświatowych (ZNPO) udaje nam się w roku szkolnym przeprowadzić wewnętrzne szkolenie z obsługi najpopularniejszych oprogramowań do komunikacji, warsztaty ze stosowania sygnałów uprzedzających, prezentacje dostępnego sprzętu wysokiej technologii. Zasadne jest, aby koordynator zespołu ds. AAC stale poszukiwał dostępnych na rynku szkoleń i warsztatów pogłębiających wiedzę z zakresu AAC oraz dbał o doszkalanie nowych pracowników. 
Należy jednak pamiętać, że wiedza jest jednym z elementów kompetencji – obok postawy, umiejętności i doświadczenia. I to właśnie postawa wobec osób z wyzwaniami rozwojowymi wydaje się głównym elementem kompetencji profesjonalisty. Fundament stanowi uznanie niezależności i samostanowienia tych osób, pewności, stabilności i bezpieczeństwa relacji (Frohlich, s. 30–31). Dopiero taka postawa partnerów komunikacyjnych pozwala zarówno na nabywanie kom...