Rozwój emocjonalny osób z niepełnosprawnością intelektualną a zadania terapeuty

Satysfakcjonująca jakość życia, utrzymanie relacji interpersonalnych oraz partycypacja społeczna zależne są od wysokiego poziomu kompetencji emocjonalnych. Zdolność do odbierania i adekwatnego przetwarzania informacji afektywnych, umiejętność wyrażania i nazywania stanów emocjonalnych, możliwość rozpoznawania i kontrolowania emocji własnych, a także odpowiedniego reagowania na emocje innych jest dla osób z niepełnosprawnością intelektualną (i ich otoczenia) znacznie istotniejsza niż tradycyjnie rozumiana inteligencja. Trudności osób z niepełnosprawnością intelektualną (NI) w opisanym obszarze mogą prowadzić do występowania zachowań trudnych oraz zaburzeń psychicznych. Wyrażanie emocji w sposób odbiegający od przyjętych norm i oczekiwań społecznych jest głównym powodem wykluczania osób z niepełnosprawnością intelektualną z udziału w życiu społecznym. W tym kontekście można sformułować założenie, że wspomaganie rozwoju emocjonalnego osób z niepełnosprawnością intelektualną jest zadaniem fundamentalnym.

Czynniki wpływające na rozwój emocjonalny 

Rozwój emocjonalny każdego człowieka zależy od czynników wewnętrznych i zewnętrznych. Wewnętrzne związane są ze strukturami mózgowymi (funkcjonowaniem układu neuroendokrynnego i wegetatywnego, funkcjonowaniem płatów czołowych), cechami behawioralnymi (zdolnością koncentracji uwagi, zdolnością do adaptacji) i umiejętnością wybierania odpowiedniej strategii zachowań. Do czynników zewnętrznych zalicza się wzorce opieki oraz formalny trening. Oznacza to, że przez odpowiednio dobrane oddziaływania można rozwijać dojrzałość emocjonalną. Uczenie się kompetencji emocjonalnych jest możliwe także w grupie osób z niepełnosprawnością intelektualną.

Fazowy model rozwoju emocjonalnego osób z NI Antona Došena – kluczowe etapy

Aby lepiej zrozumieć, jak rozwój emocjonalny osób z niepełnosprawnością intelektualną jest ściśle związany z rozwojem poznawczym, społecznym i fizyczno-ruchowym można wykorzystać fazowy model Antona Došena. Pięcioetapowy model odpowiada rozwojowi dziecka neurotypowego, gdyż osoby z niepełnosprawnością intelektualną, choć w innym tempie, to przecho...