W niniejszym artykule chciałabym pokazać, jak w praktyce może wyglądać terapia behawioralna, przedstawić najważniejsze narzędzia i techniki oraz zilustrować je krótkim studium przypadku. Mam nadzieję, że dzięki temu specjaliści – a także rodzice i nauczyciele – będą mogli skuteczniej wspierać dzieci i młodzież w ich codziennym funkcjonowaniu.
POLECAMY
Czym jest terapia behawioralna?
Terapia behawioralna (behavior therapy) wywodzi się z psychologii behawioralnej i skupia się głównie na obserwowalnych zachowaniach. Zakłada, że:
- zachowanie da się zmierzyć i opisać – dzięki temu możemy je modyfikować w sposób zaplanowany;
- uczymy się poprzez warunkowanie – nasze reakcje kształtują się w wyniku doświadczeń (zarówno tych przyjemnych, jak i nieprzyjemnych);
- wzmocnienia są kluczowe – jeśli chcemy, by jakieś zachowanie pojawiało się częściej, musimy je wzmacniać (np. nagrodą, pochwałą);
- zmiana środowiska wpływa na zachowanie – odpowiednie dostosowanie otoczenia (w domu, w szkole) może znacząco pomóc w utrwalaniu nowych, korzystnych nawyków.
Generalizacja w terapii behawioralnej – dlaczego jest taka ważna?
W terapii behawioralnej nie wystarczy, że dziecko nauczy się nowego zachowania czy strategii w gabinecie terapeuty. Kluczowe jest, aby potrafiło ono zastosować tę umiejętność w różnych sytuacjach i miejscach – w domu, w szkole, w czasie zabawy z rówieśnikami czy w innych codziennych kontekstach. Ten proces przenoszenia wyuczonych umiejętności z jednego środowiska do drugiego nazywamy generalizacją.
Co daje generalizacja?
Trwałe efekty
Jeśli dziecko rozumie, że dane zachowanie (np. proszenie o pomoc, czekanie na swoją kolej) ma sens nie tylko w gabinecie terapeutycznym, ale też w codziennym życiu, istnieje większa szansa, że utrwali je na dłużej.
Poczucie kompetencji
Widząc, że to, czego się nauczyło, sprawdza się także w szkole czy podczas zabawy z rodzeństwem, dziecko nabiera pewności siebie i chętniej sięga po nowe strategie.
Lepsze funkcjonowanie w różnych rolach
Dzieci nieustannie zmieniają środowiska – od zajęć szkolnych, przez zajęcia dodatkowe, aż po wspólne wyjścia z rodziną. Generaliz...
Pozostałe 90% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów
- 6 wydań magazynu "Terapia Specjalna"
- Dostęp do wszystkich artykułów w wersji online
- ...i wiele więcej!
Dołącz do 5000 + czytelników, którzy nieustannie pogłębiają swoją wiedzę z zakresu pracy z dziećmi, młodzieżą i dorosłymi o specjalnych potrzebach edukacyjnych.
Otrzymuj co 2 miesiące bank pomysłów z oryginalnymi, autorskimi scenariuszami do różnych zaburzeń rozwoju i zachowania wraz z gotowymi kartami pracy. Rozszerzaj swój warsztat i poznawaj gotowe metody pracy do wdrożenia od zaraz.
