Wykorzystanie AAC we wspomaganiu komunikacji osób ze spektrum autyzmu

Jeśli poznałeś jedną osobę z autyzmem, to poznałeś jedną osobę z autyzmem. Jest to cytat z wypowiedzi dr. Stephena Shore'a, profesora pedagogiki specjalnej Uniwersytetu Adelphi, a jednocześnie samorzecznika, który działa na rzecz zbierania dobrych praktyk w zakresie wsparcia osób z ASD.
Jaka część tej zróżnicowanej grupy potrzebuje zatem komunikacji wspomagającej i alternatywnej (AAC)? Szacunki są zróżnicowane. Od 1/3–1/2 populacji osób w spektrum autyzmu (Miranda, 2003) do ok. 1/4 według nowszych opracowań (Eigsti i in., 2011; Iacono i in., 2016; Rose i in., 2016, za: ASHA, bd).  
Ponieważ brak jest dowodów naukowych na jakiekolwiek ograniczenia rozwoju porozumiewania się wynikające z wprowadzenia komunikacji wspomagającej i alternatywnej (Johnston i in., 2012; Millar i in., 2006; Wendt, 2009, za: Reichle, Simacek, Parker-McGowan, 2019). AAC powinna być zastosowana tak szybko, jak szybko określone będzie, że dana osoba ma złożone potrzeby komunikacyjne. Co to oznacza? Złożone potrzeby komunikacyjne (complex communication needs) to doświadczanie trudności w obszarze mowy, języka i komunikacji bądź w zakresie umiejętności czytania i pisania (ASHA, nd). Jest to bardzo szeroka definicja, jednak ujęcie w ten sposób nieneurotypowej ścieżki rozwoju pozwala na określenie obszarów wymagających wsparcia np. u osób komunikujących się pojedynczymi słowami, za pomocą echolalii, rozmawiających jedynie w wybranych sytuacjach bądź z określonymi partnerami komunikacyjnymi itp. Czasem, ze względu na towarzyszące choroby somatyczne (jak migreny, epilepsja), nawet osoby na co dzień porozumiewające się za pomocą mowy będą preferowały używanie AAC – będzie to dla nich rozwiązanie okresowe.

Od czego rozpocząć planowanie interwencji AAC?

Nie ma dwóch identycznych osób w spektrum. Z tego też względu, planując interwencję AAC dla wspieranej osoby ze złożonymi potrzebami komunikacyjnymi i autyzmem, należy wyjść od poszerzonej diagnozy. Powinna ona objąć zarówno rozumienie, jak i ekspresję, kompetencje pragmatyczne, społeczne i językowe oraz możliwości ruchowe i potrzeby sensoryczne danej jednostki. Ponadto do zebranych danych należy dołączyć informację o zasobach w otoczeniu oraz historię dotychczasowych form pomocy. 
Szczególne potrzeby grupy osób z ASD to m.in.: trudność w obszarze funkcji wykonawczych (inicjowanie, prowadzenie rozmowy/kontynuowanie działania, przechodzenie do kolejnego zadania), zaburzenia planowania motorycznego, ograniczenia generalizacji czy specjalne potrzeby sensoryczne – do wszystkich tych obszarów będziemy się odnosić, projektując indywidualny system wsparcia.

Jak wybrać odpowiednią modalność do komunikowania?

K...