Integracja przez taniec – walory terapeutyczne ruchu i tańca w kontekście pracy z osobami z niepełnosprawnością intelektualną

O walorach terapeutycznych tańca wiedzieli już starożytni Grecy i stosowali ten sposób terapii (terapii tańcem i innymi sztukami pięknymi) dość powszechnie, ponieważ jest to rodzaj działań dostępny niemal dla wszystkich grup pacjentów (grup docelowych), przez możliwość elastycznego dostosowywania do celów terapeutycznych istotnych dla danej grupy.
Celem głównym terapii tańcem będzie zawsze dążenie do odzyskania przez pacjenta stanu wewnętrznej homeostazy. Cele o szczegółowym charakterze omówiłam poniżej jako czynniki leczące tańca i ruchu.

Czynniki leczące tańca i ruchu według DMT

O terapeutycznych walorach tańca i ruchu w ogóle można znaleźć bogate źródła literatury naukowej, poparte badaniami z całego świata – autorzy piszą tam o swoich poszukiwaniach i doświadczeniach w zakresie terapii tańcem, choreoterapii, a także DMT (Dance Movement Therapy – terapia tańcem i ruchem). 
W literaturze skoncentrowanej na psychoterapii tańcem i ruchem wymienia się następujące czynniki leczące w DMT (Schmais 1985; cyt. za: Pędzich 2013, s. 35 i n.):
Synchronia – uczestnicy grupy terapeutycznej mają możliwość poruszać się wspólnie – w jednym czasie i przestrzeni, co przyczynia się do identyfikacji z grupą społeczną. Przez zaangażowanie w rytmiczne poruszanie się z innymi pacjenci często stają się skłonni do podejmowania ryzyka związanego z przyjęciem nowej roli lub do wchodzenia w nowe relacje. Zdolność do poruszania się z innymi w jednym czasie jest umiejętnością społeczną niezbędną do komunikowania się z innymi (Kendon 1970). Rozwijanie jej sprzyja resocjalizacji, wzmaga ekspresję, umacnia kontakt z innymi i wspiera spójność grupy (Pędzich 2013, s. 35). 
Ekspresja – taniec, ruch, gesty tworzą język, który pozwala na wyrażenie szerokiej gamy emocji i przeżyć. Uczestnicząc w ruchu o różnych rytmach, konfiguracjach przestrzennych i poruszając się z różnymi tematami, pacjenci powoli budują słownik ruchowy umożliwiający im coraz bardziej swobodną emocjonalną ekspresję. W DMT jest przestrzeń na wyrażanie przeżyć prewerbalnych oraz złożonych emocji w sposób symboliczny (Pędzich 2013, s. 35).
Rytm – podstawową cechą tańca jest rytm, który jest nierozerwalnie związany z rozwojem człowieka (Jędryczka-Hamera 1999, s. 79–82). Każdego cechują wewnętrzne i zewnętrzne rytmy. Kiedy pojawiają się problem psychiczne, można zauważyć zachodzące w tych rytmach zmiany. Najprostszym przykładem jest oddech, który ulega spłyceniu i przyspieszeniu. Równy, miarowy rytm jest metaforą organizacji i struktury, będąc przeciwieństwem chaosu. 
Witalizacja – wielu zaburzeniom towarzyszy brak witalności, a jego przeciwieństwem jest obserwowane u dzieci ożywienie. Przepływ energii witalnej może być blokowany przez mechanizmy obronne lub rozproszony nadmiernym lękiem. Powoduje to bezsilność i brak chęci do życia. Niekiedy pacjenci hamują impulsy przez tak długi czas, że przestają być świadomi własnego napięcia lub bezruchu. Taka blokada energii w mięśniach powoduje zniekształcenie ciała czy niefizjologiczne poruszanie się, a jednocześnie energia życiowa jest w ten sposób marnowana. 
Integracja – w przekazie werbalnym, zachowaniu i ruchu pacjentów można znaleźć liczne przykłady dysfunkcji i dezorganizacji. „Typowe wzorce obejmują: podwójny (niespójny) przekaz, nieadekwatne ruchy, niekompletne frazy, zdezorganizowane rytmy, spłycone oddychanie, ruchy mechaniczne, w...