Jak wspierać rodziców? Praktyczne wskazówki do pracy

Kluczowe problemy w relacji specjalista–rodzic

Specjaliści często skarżą się na rodziców, że nie stosują się oni do zaleceń, mają nierealistyczne oczekiwania, wymuszają na nich nie najlepsze pomysły w pracy z dzieckiem, są roszczeniowi, nie szanują specjalistów i – co najważniejsze – na wiele sposobów postępują z własnym dzieckiem w sposób niewłaściwy lub szkodliwy. 

Najbardziej niezrozumiałą dla wielu specjalistów sytuacją jest niestosowanie się przez rodziców do wielu słusznych rad, wskazówek i zaleceń, jakie specjaliści wobec nich formują. Dlaczego nawet najlepsze argumenty nie działają? Jak przekonać rodzica, żeby robił to lub tamto? Gdzie leży problem? W sposobie argumentacji? W sposobie rozmawiania?

Najczęściej podnoszonym problemem są nierealistyczne oczekiwania rodziców i związana z nimi roszczeniowa postawa wobec specjalistów. W oczach specjalistów rodzice nie potrafią zaakceptować swojego dziecka z niepełnosprawnościami lub w spektrum autyzmu. Szukają cudownych metod, którymi katują dziecko, bądź oczekują, że będzie to robił specjalista. Niekiedy jest odwrotnie, rodzice chronią swoją pociechę przed różnymi formami terapii, kontaktami z rówieśnikami i jakimkolwiek wysiłkiem. Czasem zaniedbują je na bardzo podstawowym poziomie – nie dbają o ciepłe buty na zimę, nie chodzą z dzieckiem do dentysty, gdy boli je ząb, lub okulisty, gdy tego wymaga. Rodzice nie są tacy, jakimi chcieliby ich widzieć specjaliści.

Paradoksalnie, takie zachowania rodziców dają specjaliście naturalnie dogodną sytuację do ich wspierania. Specjalista w relacji z nimi jest dokładnie w takiej samej sytuacji, w jakiej są rodzice ze swoim dzieckiem. Dziecko nie spełnia oczekiwań rodziców, tak samo jak rodzice nie spełniają oczekiwań specjalistów. Czy specjalista może zaakceptować to, że przychodzący do niego rodzice nie są idealni, że nie mają wielu, czasem bardzo podstawowych, kompetencji emocjonalnych i formalnych? Jak taka akceptacja miałaby się przejawiać? Dlaczego jest taka ważna?

Pedagogika, wychowanie, edukacja i terapia nie mogą się sprowadzać do słusznych poglądów i formułek.

Specjalista powinien umieć zaprezentować w relacji z rodzicem to, co chce, żeby rodzic zrealizował w relacji ze swoim dzieckiem. Zaakceptowanie rodzica razem z jego ograniczeniami jest bardzo ważnym, a może nawet najważniejszym zadaniem, przed jakim stoi specjalista od usprawniania, edukacji lub terapii niepełnosprawnego dziecka.

Jak wykorzystać aktywne słuchanie w budowaniu dobrych relacji?

Akceptacja wiąże się z umiejętnością nieoceniającego, empatycznego i aktywnego słuchania rodziców. Pierwszym i podstawowym doświadc...