Co działa i po czym poznaję, że to, co robię, sprzyja i buduje kompetencje osoby, za której system komunikacyjny jestem odpowiedzialna?
To pytanie, które terapeuci konstruujący alternatywne sposoby porozumiewania się osób korzystających z AAC stawiają po wielokroć. Wyzwania stojące przed osobami z trudnościami w komunikowaniu się mają bowiem wiele różnych – sensorycznych, fizycznych lub/i intelektualnych – źródeł.
Strategii i działań planowanych w celu uczenia nabywania kompetencji komunikacyjnych osób z wyzwaniami w porozumiewaniu się, w naszym doświadczeniu, nie da się uogólnić. Nie dotyczy to jedynie – wspomnianego przez autorki – doświadczenia pracy z różnymi użytkownikami AAC, ale także teoretycznych podstaw metodyki. Prof. David Mitchell – edukator, specjalista w dziedzinie edukacji włączającej – sugeruje nawet ostrożność w uogólnianiu wyników badań przeprowadzanych w krajach rozwiniętych, w szczególności w Stanach Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii. Według niego nie da się ich bowiem wprost przełożyć na warunki panujące w kraju, gdzie mamy do czynienia z odmiennymi praktykami kulturowymi, możliwościami, poziomem kształcenia nauczycieli, a nawet modelami niepełnosprawności. Analogicznie zatem można to odnieść do uogólniania wyników badań oraz praktyk dotyczących tworzenia indywidualnych systemów porozumiewania się osób korzystających z AAC.
Budowane systemy komunikacyjne odpowiadają na wysoce zindywidualizowane potrzeby tej grupy osób, a zatem nie ma możliwości odwoływania się do wyników badań (nie możemy zatem odnosić budowanych przez nas systemów komunikacyjnych do praktyk popartych badaniami naukowymi2 – tzw. Evidence-Based Practice).
Niemożliwe jest zatem przyjęcie jednego, uniwersalnego schematu postępowania odpowiadającego na specyficzne i indywidualne potrzeby tej grupy osób. Winniśmy my, terapeuci AAC – nieustannie poszukiwać nowych, skutecznych sposobów wpływania na sytuację własną osób o złożonych potrzebach w komunikowaniu się, dzięki którym będą mogli: przywoływać uwagę drugiego człowieka, inicjować kontakt, prosić, protestować, zaprzeczać, dokonywać wyborów, informować, komentować, zadawać pytania i dzielić się swoimi myślami – w zakresie odpowiednim dla potrzeb i możliwości danej osoby.
To do nas – terapeutów AAC – należy kreowanie sytuacji, a następnie projektowanie zindywidualizowanych pomocy, z jednoczesnym uczeniem ich wykorzystywania w naturalnych, codziennych sposobach funkcjonowania.
Wyznaczanie celów w procesie budowania i rozwijania indywidualnych systemów porozumiewania się, dostosowywanie systemu słownictwa3 i tempo jego wprowadzania odbywa się w różny i unikalny dla każdej osoby sposób.
Planowanie takich sposobów postępowania terapeuty AAC można prześledzić w tym opracowaniu (wydawanym w trzech częściach), które zawiera przebieg strategii, a także tabele prezentujące zachowania komunikacyjne użytkownika AAC oraz odpowiedzi partnera i pytania, które stawiałyśmy sobie podczas aranżowania tych rozmów. Niestandardowe i indywidualne zachowania osoby o złożonych potrzebach w komunikowaniu się i jej komunikacyjne...
Partnerzy komunikacyjni osób o złożonych potrzebach w komunikowaniu się
Artykuł stanowi drugą z trzech części opracowania, w którym analizujemy rolę partnerów komunikacyjnych w budowaniu aktywnych modeli porozumiewania się osób o złożonych potrzebach w komunikowaniu się1. Niniejszy fragment zawiera opis procesowego nabywania kompetencji komunikacyjnych Norberta (l. 17) oraz rozbudowywania jego indywidualnego systemu na przestrzeni 10 lat.