Kluczowe elementy generalizacji
By generalizacja miała miejsce, muszą być spełnione dwa warunki: transfer umiejętności, czyli powtarzanie przez ucznia trenowanych zachowań w rzeczywistych warunkach, w naturalnym środowisku dziecka oraz podczas zajęć terenowych TUS, oraz podtrzymanie umiejętności w czasie. Niezwykle ważne w sukcesie tego procesu jest wsparcie udzielone uczniowi ze strony rodziców oraz innych nauczycieli. Osoby dorosłe mogą wpływać na zachowanie dziecka w naturalnym środowisku poprzez zauważanie zachowań prospołecznych prezentowanych przez dziecko, stosowanie wzmocnień pozytywnych, np. przybicie piątki, pochwała lub przyznanie punktu oraz zachęcenie dziecka do ich używania. Istotne jest, aby zebrane materiały z zajęć (kroki umiejętności) były przechowywane w segregatorach, żeby rodzice i opiekunowie wiedzieli, jakie są aktualnie ćwiczone umiejętności oraz jakie kroki podpowiadać dziecku. Dodatkowo segregator pozwala uczniowi skorzystać z podpowiedzi wizualnej, kiedy jest taka potrzeba, natomiast opiekunom i nauczycielom daje wgląd w aktualnie trenowane umiejętności.
Procedury wzmacniające transfer umiejętności PRZED – PODCZAS – PO zajęciach TUS
Badacze zajmujący się tematem generalizacji (Kame, Simons, 1990) wyróżnili trzy obszary do wzmacniania transferu umiejętności społecznych:
1. PRZED rozpoczęciem treningu, tzw. usidlanie (entrapment)
POLECAMY
- Autorzy zalecają, by do zajęć TUS włączyć rówieśników, np. z tej samej grupy przedszkolnej lub klasy. Warto organizować zajęcia TUS dla całej klasy, a nie tylko dla podopiecznych posiadających orzeczenia o niepełnosprawności, ponieważ dziecko może być nagradzane za użycie umiejętności przez rówieśników, w naturalnych warunkach.
- Przed rozpoczęciem zajęć TUS należy wysłać list do rodziców/opiekunów dziecka informujący o rozpoczęciu nauczania umiejętności społecznych lub zorganizować spotkanie organizacyjne, na którym trenerzy omówią procedury stosowane podczas zajęć (modelowanie, odgrywanie ról, informacja zwrotna, generalizacja). Podkreślenie roli rodzica/opiekuna we wspieraniu ucznia w nauczaniu umiejętności jest kluczowe szczególnie u dzieci młodszych.
| Przykładowy list do rodziców: Drogi Rodzicu/Opiekunie, w tym roku Twoje dziecko rozpoczyna zajęcia treningu umiejętności społecznych (TUS). Podczas zajęć dziecko uczy się razem z kolegami z grupy umiejętności społecznych po to, by różne trudne sytuacje mające miejsce w przedszkolu/szkole były rozwiązywane w pozytywny sposób. Zapraszanie kolegi do zabawy, dzielenie się zabawkami, radzenie sobie z odmową, proszenie o pomoc, radzenie sobie z przegraną to tylko niektóre z umiejętności, których dziecko będzie się uczyło. Podczas zajęć TUS dziecko najpierw patrzy, jak nauczyciel modeluje umiejętność, czyli prawidłowo jej używa, następnie samo próbuje ją wykonać, czyli odgrywa scenkę, po k... |
Pozostałe 90% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów
- 6 wydań magazynu "Terapia Specjalna"
- Dostęp do wszystkich artykułów w wersji online
- ...i wiele więcej!
