Przygotowani partnerzy komunikacyjni oraz zorganizowana przestrzeń –

Możliwości percepcyjne użytkownika komunikacji alternatywnej i wspomagającej mają decydujące znaczenie przy tworzeniu indywidualnego systemu komunikacyjnego (ISK). Określają one sposób odbioru otoczenia, czyli modalności – zmysłu, z którego korzysta użytkownik AAC do odbierania i nadawania komunikatu (Jerzyk, 2013).

Charakterystyka użytkownika AAC

Norbert ma 15 lat, całościowe zaburzenia rozwojowe, niepełnosprawność narządu wzroku (niewidzenie, brak poczucia światła), epilepsję oraz niepełnosprawność intelektualną w stopniu znacznym. Wykazuje wiele zachować autostymulacyjnych. Komunikuje się opierając się na ograniczonej liczbie gestów, symboli przestrzenno-dotykowych, mimice i pojedynczych wokalizacjach. Średni wynik w skali „Sprawdź, jak się porozumiewam” wynosi 1,5.¹

Tworzenie indywidualnego systemu komunikacyjnego to proces wymagający czasu i przestrzeni, w który zaangażowanych jest wiele osób, a efektywność nabywania kompetencji komunikacyjnych użytkownika AAC w znacznej mierze zależy od oddziaływań i kompetencji partnerów komunikacyjnych (Grycman, Jerzyk, Bucyk, 2020, s. 61).

Kompetentnymi, przygotowanymi do rozmów z Norbertem (na bazie jego strategii budujących indywidualny system) partnerami komunikacyjnymi są: nauczyciel-wychowawca, terapeuta zajęciowy (wsparcie wychowawcy), terapeutka domowa, rodzice, babcie oraz ja – logopeda szkolny.

Pierwsze, wczesne strategie komunikacyjne

Nauka i budowanie sztucznego tworu porozumiewania się, jakim jest komunikacja alternatywna i wspomagająca, w pierwszych etapach, polega na aranżowaniu wielu pozytywnych interakcji, dzięki którym użytkownik AAC i jego partner komunikacyjny będą budować komunikacyjną więź (Grycman, 2014, s. 17).²

Pierwsze interakcje budowane są na bazie motywujących i ważnych dla użytkownika aktywności. 

To podczas wczesnej strategii start-stop Norbert uczył się, że jego zachowanie – machanie rękoma, pobudzenie i wokalizacja (wysyłany przez niego komunikat), będą interpretowane przez partnera jako chęć kontynuowania aktywności masowania. Wielość i mnogość doświadczeń w strategii start-stop, poczucie sukcesu komunikacyjnego oraz działanie w modelu aktywnym sprawiły, że ta wczesna strategia ewaluowała i dziś jest...