Terapia dzieci i młodzieży z mutyzmem wybiórczym. Z jakich metod skorzystać w praktyce?

Co to jest mutyzm wybiórczy i jak wpływa na funkcjonowanie dziecka?

Mutyzm wybiórczy (MW) lub inaczej mutyzm selektywny (SM, selective mutism) jest konsekwentną niemożnością mówienia w określonych sytuacjach społecznych, mimo mówienia w innych okolicznościach (ICD-11; DSM-5;
Johnson, Wintegns, 2018; Schwenck i in. 2021). Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych (ICD-11, International Classification of Diseases 11th Revision), która obowiązuje od 1 stycznia 2022 r. na arenie międzynarodowej oraz Klasyfikacja Zaburzeń Psychicznych Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego (DSM-5, Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders) umiejscawiają mutyzm wybiórczy w grupie zaburzeń lękowych, a nie jak dotychczas w ICD-10 w grupie zaburzeń społecznych. Mutyzm wybiórczy jest więc zaburzeniem lękowym, fobią i rozumiemy go jako lęk przed mówieniem. Najczęściej pojawia się on między 2. a 5. rokiem życia i poważnie zakłóca funkcjonowanie dziecka (Murris i Ollendick, 2015). Mimo powszechności i nasilenia problemów lękowych na świecie, mutyzm wybiórczy jest zaburzeniem szczególnym, utrudniającym komunikację, wywołującym stres i cierpienie, nie tylko dziecka, ale również całej rodziny. Ogranicza zdolność do efektywnej komunikacji z nauczycielami, personelem szkolnym i/lub rówieśnikami oraz może pogarszać osiągnięcia w nauce (Kotrba i Saffer, 2018). Bardzo ważna jest zatem wczesna interwencja i jak najszybsze rozpoczęcie terapii (Furr i in., 2020).
Wiele dzieci w wieku przedszkolnym i młodszym wieku szkolnym nie otrzymuje właściwej diagnozy i pomocy, ponieważ są „niewidzialne”, ciche, niepozorne, sympatyczne, inteligentne i „dobrze” się zachowują. Jeśli dziecko zostanie prawidłowo zdiagnozowane, może dodatkowo otrzymać rozpoznanie lęku społecznego. Lęk ten utrudnia mu funkcjonowanie i wzmaga zaburzenia psychosomatyczne (Murris i Ollendick, 2021; Kotrba i Saffer, 2018). 
Mutyzm wybiórczy może współwystępować z różnymi zaburzeniami, m.in. obsesyjno-kompulsyjnymi, ADHD, depresją, innymi problemami lękowymi i logopedycznymi, a także z zespołem Aspergera, autyzmem i niepełnosprawnością intelektualną (Steffenburg i in., 2018)...