Wspieranie rozwoju dzieci zagrożonych dysleksją  i dyskalkulią w warunkach instytucjonalnej pieczy zastępczej

Kim jest dziecko ryzyka dysleksji i dyskalkulii?

Jako dziecko ryzyka dysleksji zakwalifikować można osoby pochodzące z ciąży, która przebiegała w sposób nieprawidłowy. Ryzyko dysleksji potęguje również m.in. skomplikowany poród. Duże prawdopodobieństwo wystąpienia dysleksji zaobserwować można u dzieci z rodzin, w których zdiagnozowano już kiedyś opóźnienie rozwoju mowy, oburęczność czy dysleksję rozwojową. Warto zatrzymać się na chwilę przy dysleksji rozwojowej (Bogdanowicz 2002, s. 55–57). Aktualnie pojęcie „dysleksji rozwojowej” rozumiane jest jako syndrom specyficznych trudności w uczeniu się czytania i pisania. W pojęcie dysleksji rozwojowej wpisane są takie trudności, jak dysortografia i dysgrafia (Brejnak 2015, s. 37). Zgodnie z szerszym myśleniem o symptomach dysleksji rozwojowej opierają się one głównie na nieharmonijności rozwoju psychomotorycznego dziecka czy opóźnieniu niektórych funkcji poznawczych. Dzięki obecnemu, wysokiemu stanowi wiedzy dotyczącej specyficznych trudności w czytaniu i pisaniu główne opóźnienia zaobserwować można w rozwoju dziecka w dziedzinach: funkcji wzrokowych, słuchowo-językowych, motorycznych w zakresie realizacji skomplikowanych czynności, takich jak pisanie i czytanie. Jednocześnie aktualnie główny nacisk kładzie się na dysfunkcje dotyczące funkcji językowych (Bogdanowicz 2002, s. 56). Blisko 50% dzieci z dysleksją zmaga się również z zaburzeniami mowy. Ważnym elementem w określaniu ryzyka wystąpienia dysleksji rozwojowej jest lateralizacja na poziomie ręki i ucha. Zaburzenia w lateralizacji dotykają głównie dziewczynek dyslektycznych (Grzelak i wsp. 2018, s. 154). Na rozwój dyskalkulii wpływa szereg czynników ryzyka, które są bardzo podobne, wręcz tożsame, z czynnikami ryzyka dysleksji. Nieprawidłowy przebieg ciąży, skomplikowany poród lub zdiagnozowane wcześniej w rodzinie przypadki specyficznych trudności w uczeniu się matematyki mogą wpływać na rozwinięcie się ich u dziecka. W przypadku nadmiernych trudności w uczeniu się matematyki najczęściej pojawiają się one z winy osób dorosłych. Nauczyciele mają wobec dzieci oczekiwania, które kompletnie nie korespondują ze zdolnościami dziecka. Najzwyczajniej dzieci nie są w stanie sprostać wymaganiom osób dorosłych. Dorośli przeceniają zdolności intelektualne dzieci, dając im zadania, których one nie są w stanie rozwiązać. Prowadzi to do obniżenia motywacji i chęci do nauki matematyki. Idąc dalej, może to rozwinąć w dziecku tendencje do unikania sytuacji wymagających i niepodejmowania aktywności związanej z nauką (Gruszczyk-Kolczyńska, Zielińska 2009, s. 21–26). Jedną z głównych charakterystycznych cech uczenia się matematyki jest rozwiązywanie zadań specjalnie dobranych do dziecka. W warunkach szkolnych jest to jedno z głównych źródeł logicznych i matematycznych doświadczeń. Sam proces uczenia, wbrew powszechnej opinii, bez wątpienia nie jest procesem łatwym nawet dla dzieci. Rozwiązywaniu konkretnych zadań towarzyszy właśnie pokonywanie trudności. Dlatego tak ważny w edukacji matematycznej jest taki sposób dobierania zadań, aby mieścił się on w umysłowych zdolnościach dziecka (Gruszczyk-Kolczyńska, Zielińska 20...