Wspieranie rozwoju psychoseksualnego dzieci z niepełnosprawnością

Sama potrzeba seksualna należy do grupy potrzeb podstawowych, takich jak potrzeba snu, odżywiania czy wydalania, i jak one, będzie domagać się zaspokojenia. 
Zanim pojawi się jednak potrzeba seksualna motywowana popędem seksualnym, a ciało napędzą do działania hormony płciowe, człowiek jest już istotą seksualną. Istotami seksualnymi, w rozumieniu pewnego biologicznego wyposażenia w postaci zakończeń nerwowych w obszarze anogenitalnym i ośrodków w mózgu zdolnych do interpretacji docierających do nich bodźców, jesteśmy już w okresie prenatalnym. Zdolni do odczuwania niezwykłej gratyfikacji zmysłowej płynącej ze stymulacji tych obszarów. 
Oznacza to, że właściwie od samego początku można wspierać prawidłowy rozwój psychoseksualny czy seksualny dziecka. 
Na potrzeby tego opracowania będę używać tych dwóch określeń zamiennie, podkreślając tym samym, że odnoszą się one do sfery, która zawiera trzy zintegrowane elementy związane z płcią; komponent biologiczny, psychiczny i społeczny. (Beisert, 2017)
Seksualność człowieka na różnych etapach rozwoju manifestuje się we właściwy dla danego okresu sposób. Inne zadania rozwojowe stoją przed niemowlakiem, inne przed wczesnym przedszkolakiem, dzieckiem w młodszym wieku szkolnym, a jeszcze inne przed dzieckiem w późnym wieku szkolnym czy nastolatkiem.
Czy maluch z niepełnosprawnością potrzebuje szczególnego wsparcia w doświadczaniu swojego ciała i własnej seksualności? Jeśli tak, to co stanowi potencjalne czynniki ryzyka i co w związku z tym można zrobić, aby je zminimalizować? Monika Zielona-Jenek i Aleksandra Chodecka (2010) wskazują, że już sama niepełnosprawność fizyczna, zaburzenia lub nietypowe funkcjonowanie poszczególnych układów ciała dziecka czy choroby przewlekłe mogą stanowić czynniki ryzyka zaburzeń rozwoju seksualnego. Jeśli dodatkowo, na taką sytuację nałożą się deficyty w funkcjonowaniu poznawczym, intelektualnym, emocjonalnym i społecznym, może okazać się, że dziecko z zaburzeniami rozwojowymi lub z niepełnosprawnością sprzężoną napotyka znacząco więcej barier w przebiegu typowych faz rozwoju seksualnego od swoich rówieśników (Tabela 1.).
Alicja Długołęcka (2017) wskazuje na związek schematu ciała, somatognozji i obrazu ciała w kontekście seksualności człowieka. Schemat ciała (jako neuronalny ruchowy model samego siebie jest reprezentacją...