Autor: Nela Grzegorczyk-Dłuciak

Te „dziwne” litery i cyfry mogą być różne. Spotykamy je w opiniach, diagnozach, orzeczeniach. ODD, OCD, ADHD, ZT, ASD, FAS, F91, F84 itd. Czy na studiach zostałeś przygotowany do pracy z nimi? Czy mówiono Ci, co zrobić, gdy uczeń np. wskakuje na ławkę i krzyczy? Zwraca się do nauczyciela wulgarnie? Przestaje chodzić do szkoły? Pluje na ławkę i rozmazuje ślinę? Odmawia wejścia do klasy? Czy wiesz, jak postępować? Co jest OK w procesie wychowawczym, a co nie? Gdzie leżą granice Twojej odpowiedzialności? W poniższym artykule przedstawię najbardziej praktyczne rozwiązania, które mogą ułatwić pracę z „trudnym uczniem” i sprawić, by była ona efektywna.

Kiedyś w rozmowie, jedna z moich koleżanek – superwizorek behawioralnych, powiedziała: „Wiesz, ładnych kilka lat zajęło mi zrozumienie prostej prawdy o naszych uczniach. Że: najpierw jest wczesna interwencja, która trwa zazwyczaj ok. 4–5 lat, potem jest szkoła, która trwa około 18 lat, a potem… zaczyna się ŻYCIE, które trwa całe życie. I to właśnie jest bramka, do której powinniśmy grać w naszej pracy”. Te słowa towarzyszą mi od wielu lat i determinują moje poglądy na terapię i edukację na każdym ich etapie. W artykule przedstawiam zarówno samą koncepcję przygotowania ucznia do dorosłości, jak i przykład jej wdrożenia.

Jakieś 10 lat temu zostałam poproszona o superwizję w pewnym dużym Ośrodku Rehabilitacyjno-Edukacyjno-Wychowawczym (OREW) z powodu nasilonych zachowań trudnych niektórych uczniów. Dzięki temu spotkaniu odkryłam zupełnie nowy obszar doświadczeń zawodowych. Obszar, który stał się moją drogą, pasją i, jak dotychczas, największym wyzwaniem. Przedstawię wyniki badań pilotażowych, które pokazują odpowiedź na pytanie zadane w tytule.

Jak budować efektywny program edukacyjno-terapeutyczny osoby z głęboką niepełnosprawnością? Jakie są najważniejsze elementy IPET-u optymalizujące całościową pracę rewalidacyjną z uczniami?

Prowadząc szkolenia bazowe dla przyszłych terapeutów behawioralnych, zawsze sporo uwagi poświęcam tematowi behawioralnego modelu integracji. Wszak to nasze, behawiorystów, naczelne zadanie, by ucznia włączyć do społeczeństwa ludzi zdrowych i wyposażyć go w umiejętności, które są w nim nieodzowne. Jak zatem organizować pracę terapeuty cienia, by efektem jego działań mogła stać się rzeczywista inkluzja?

Największym niebezpieczeństwem dla większości z nas nie jest to, że mierzymy za wysoko i nie osiągamy celu, ale to, że mierzymy za nisko i cel osiągamy.

Michał Anioł