Grupowe strategie komunikacyjne jako forma AAC u dzieci z zaburzeniami ze spektrum autyzmu

Zaburzenia ze spektrum autyzmu (ASD, autism spectrum disorder) diagnozowane są na podstawie trzech podstawowych kryteriów. Pierwsze z nich związane jest z ograniczoną zdolnością do tworzenia relacji z innymi ludźmi i z braniem udziału w interakcjach społecznych. Drugie kryterium dotyczy nieprawidłowości w komunikowaniu się, trzecie zaś opisuje schematyczny, ograniczony repertuar aktywności i zainteresowań związany z posługiwaniem się wyobraźnią.
Zaburzenia ze spektrum autyzmu są więc przede wszystkim zaburzeniami funkcji społecznych i komunikacyjnych. Komunikacja realizuje się w relacji, dlatego te dwa obszary są ze sobą ściśle połączone i rzutują jeden na drugi. Bez kompetencji komunikacyjnych osoba z ASD nie jest w stanie inicjować i podtrzymywać interakcji z innymi ludźmi, w związku z czym wzrost umiejętności komunikacyjnych powoduje pozytywne efekty związane z braniem udziału w odwzajemnionych, dwustronnych interakcjach z drugą osobą.
Komunikacja jest złożonym procesem, którego dziecko uczy się najpierw w relacji z opiekunem. Jest to relacja 1:1. Dorosły, który posiada zbudowane kompetencje społeczne, jest dla dziecka wzorem partnera komunikacyjnego, od którego mały człowiek uczy się, jak inicjować kontakt, utrzymywać go, czekać na reakcję partnera czy obserwować jego twarz. Dopiero z czasem poszerza się grono partnerów komunikacyjnych, dzięki którym neurotypowo rozwijające się dzieci zaczynają angażować się w komunikację grupową, która jest szczytowym rodzajem aktywności komunikacyjnej. W przypadku dzieci z zaburzeniami ze spektrum autyzmu sprawa jest o wiele trudniejsza. Dziecko z diagnozą ASD nie uczy się przez modelowanie komunikacji z dorosłym, brakuje mu podstawowych kompetencji w zakresie rozpoczynania kontaktu, podtrzymywania go, wyczekiwania na reakcję partnera komunikacyjnego i obserwowania jego twarzy. Braki widać również w naprzemiennym modelu interakcji i dialogu. W związku z tym komunikacja grupowa stanowi dla dziecka z zaburzeniami ze spektrum autyzmu najwyższe wyzwanie komunikacyjne i stoi tym samym na piedestale celów terapeutycznych dla osób z ASD.

Cele realizowane w strategiach grupowych 

Istnieje wiele celów rozwojowych, które realizujemy dzięki grupowym strategiom komunikacyjnym. Wiele z nich zależy od tego, czego dotyczy konkretna strategia, jednak jest też spora grupa celów, która realizuje się praktycznie w każdej z nich. Aby lepiej pojąć, jak wszechstronnie rozwija się komunikacja podczas zaj...