Jak pracować z podopiecznym z fobią społeczną? Na przykładzie case study

Przyjrzymy się informacjom uzyskanym z wywiadu diagnostyczno-terapeutycznego pacjenta, anamnezie rodzinnej oraz zaproponowanym oddziaływaniom terapeutycznym, których celem jest zmniejszenie natężenia lęku chłopca, a tym samym poprawa jakości jego codziennego funkcjonowania. Podkreślona zostanie także konieczność objęcia rodziny małego pacjenta wsparciem terapeutycznym.

Kryteria diagnostyczne zaburzeń lękowych

Według klasyfikacji ICD-10, aby rozpoznać fobię społeczną, muszą być spełnione poniższe kryteria:

1. u pacjenta symptomy lęku nie mogą być wtórne do takich objawów, jak urojenia, myśli natrętne; 
2. lęk występuje głównie w sytuacjach społecznych;
3. unikanie sytuacji fobicznych stanowi objaw dominujący. 

Kryteria diagnostyczne DMS-V podkreślają natomiast czas trwania objawów, wskazując na utrzymywanie się ich przez 6 miesięcy lub dłużej. 

Wywiad diagnostyczno-terapeutyczny na przykładzie Filipa

Przed rozpoczęciem jakichkolwiek oddziaływań wspomagających należy zebrać dokładny wywiad diagnostyczno-terapeutyczny, który będzie nieoceniony pod kątem tworzenia konceptualizacji oraz planu interwencji psychologicznej. 

Informacje podstawowe

13-letni chłopiec, uczeń VII klasy szkoły podstawowej, z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim, z diagnozą całościowych zaburzeń rozwoju pod postacią autyzmu, mieszka z matką oraz starszą siostrą. Diagnoza fobii społecznej. 

Wywiad rodzinny 

Matka, z zawodu kardiolog, leczyła się na depresję. Ojciec 4 lata temu popełnił samobójstwo, nadużywał alkoholu. Z zawodu był menedżerem firmy, zostawił w spadku spory majątek. Matka związała się z nowym partnerem rok po śmierci męża. Małżeństwo matki z biologicznym ojcem chłopca przebiegało w atmosferze ciągłych konfliktów. Matka pacjenta twierdzi, że w obecnym związku jest szczęśliwa, jednak nie widzi potrzeby większego angażowania się partnera w sprawy jej dzieci. Filip okazjonalnie widuje partnera matki. Siostra Filipa ma 17 lat, jest opiekuńcza i zmartwiona funkcjonowaniem brata. Próbuje go angażować we wspólne wyjścia z jej znajomymi, jednak niekiedy robi to w sposób natarczywy. Filip reaguje na takie sytuacje złością i odmową. Matka Filipa czasami prezentuje zachowania nadopiekuńcze, żywi przekonanie, że z powodu niepełnosprawności i diagnozy autyzmu syna trzeba otoczyć większą opieką niż córkę.

Wywiad rozwojowy i anamneza osobista 

Chłopiec w wieku 2 lat nie przejawiał intencji komunikacyjnej, bawił się z innymi, lecz sam nie inicjował kontaktu. Po ukończe...