Dział: Temat numeru

Kształtowanie i rozwijanie umiejętności społecznych rozumiemy jako równoległy trening emocjonalno-społeczny, którego zadaniem jest budowanie podmiotowości uczestników terapii. W życiu osób z niepełnosprawnością intelektualną i zaburzeniami rozwoju decydującą rolę odgrywają ich umiejętności radzenia sobie z trudnościami i wyzwaniami emocjonalnymi oraz społecznymi. Dostarczając im narzędzie do tych działań, znacznie podwyższamy ich jakość życia i niezależność w życiu codziennym. W artykule przedstawiam propozycje ćwiczeń z wykorzystaniem teatru i dramy.

Fobia społeczna, często nierozerwalnie połączona z kategoryczną odmową chodzenia do szkoły, związana jest z czynnikami podtrzymującymi, takimi jak pragnienie do zaprezentowania się w korzystnym świetle przed grupą rówieśniczą i przekonaniem, że tego celu nie da się osiągnąć. Często występują także zniekształcenia kognitywne dotyczące kompetencji własnych. W niniejszym artykule zostanie przedstawiony przypadek Filipa – chłopca z niepełnosprawnością intelektualną oraz diagnozą spektrum autyzmu, który zmaga się także z lękiem społecznym.

Świadomość emocjonalna to podstawa w kształtowaniu osobowości człowieka, jego podmiotowości, indywidualności, poczucia własnej wartości oraz umiejętności budowania i radzenia sobie w relacjach społecznych. Jak ją rozwijać z wykorzystaniem arteterapii?

W pracy z dziećmi z ASD kluczową rolę odgrywa wczesne wprowadzanie specjalistycznych programów edukacyjnych, które wdrażając odpowiednie skuteczne strategie terapeutyczne łagodzą zaburzenia procesu wczesnego uczenia się społecznego. Specjalistyczne interwencje stymulują proces uczenia się – skutkują zmianą zachowania, zmniejszeniem stopnia nasilenia objawów oraz poprawą funkcjonowania mózgu. Jedną z terapii wczesnej interwencji małych dzieci z ASD, której wpływ na zmiany w mózgu został udokumentowany w trakcie badań naukowych, jest ESDM (Early Start Denver Model). Jakie są jej kluczowe założenia?

Wspomaganie rozwoju – zwłaszcza wczesne – to pojęcie, które zdobyło w ostatnich latach wielką popularność. Wynika to z dostrzeżenia niewykorzystania potencjału rozwojowego większości ludzi, a optymalny czas inwestycji w rozwój przypadać powinien na wczesne lata – wskazuje się szczególnie znaczenie pierwszych 3–5 lat życia. Przy tym warto zwrócić uwagę, że pojęcie wspomaga- nia może dotyczyć zarówno rozwoju prawidłowego, jak i zaburzonego (Dryden, Vos, 2003; Podgórska-Jachnik, 2009). W tym pierwszym przypadku wspomaganie odgrywa rolę intensyfikującą, przyspieszającą, optymalizującą rozwój, zaś w tym drugim – optymalizującą, ale także korekcyjno-kompensacyjną. Jak zatem wspomagać rozwój małego dziecka?

Zespół Downa to zaburzenie rozwojowe, w którym dodatkowy materiał genetyczny prowadzi do zaburzeń metabolicznych, charakterystycznych cech fenotypowych, wad narządów wewnętrznych, dymorfizmu tkankowego oraz obniżonego poziomu funkcjonowania intelektualnego (Pueschel, 2009). Co to znaczy dla nas – rodziców, terapeutów, nauczycieli? A co dla samych dzieci z zespołem Downa? Jak dodatkowy chromosom może wpływać na ich rozwój i codzienne funkcjonowanie? W jaki sposób powinniśmy wspierać ich edukację i społeczną inkluzję?

Rynek wydawniczy ukazuje kilka ciekawych pozycji przybliżających problemy żywieniowe z zakresu selektywności jedzenia, trudności z pobieraniem pokarmu, interwencji terapeutycznych, jednak najczęściej dotyczą one niemowląt oraz dzieci. Co w sytuacji, gdy z podobnymi problemami boryka się osoba dorosła z autyzmem, dodatkowo przejawiająca zachowania skrajnie destrukcyjne i agresywne? Czy można jej efektywnie pomóc?