Praca z zaburzeniami depresyjnymi w nurcie poznawczo-behawioralnym. Studium przypadku nastolatki z niepełnosprawnością intelektualną.. .

Studium przypadku nastolatki    

Przyczyny zgłoszenia

Pacjentka zgłosiła się z mamą z powodu odczuwania smutku, ciągłego zmęczenia, trudności ze snem i problemów z utrzymaniem wagi. Nie ma ona też apetytu na przemian z dużą potrzebą jedzenia, zazwyczaj słodkich i niezdrowych produktów. Wieczorem często zasypia bez problemu, ale rano nie ma siły wstać, czasami wstaje, jak zadzwoni budzik, i kładzie się na chwilę, po czym zasypia, często wraca ze szkoły wcześniej z powodu zmęczenia, zdarza się, że śpi na lekcjach, często po przyjściu do domu kładzie się spać i śpi do wieczora, potem znowu kładzie się i zasypia do rana – ma zaburzony rytm aktywności okołodobowej. Od jakiegoś czasu pojawiła się duża niechęć i w rezultacie odmowa chodzenia do szkoły. Dziewczynka potrzebuje wsparcia w edukacji z uwagi na niepełnosprawność intelektualną (NI) oraz konieczność częstego wyjaśniania jej konsekwencji czynów swoich i innych osób. Dziewczynka nie odczuwa przyjemności, a to, co kiedyś chętnie robiła, dzisiaj nie sprawia jej przyjemności. Czuje dużą niemoc w relacjach z mamą, która również od wielu lat cierpi na depresję.

Profil rozwojowy pacjenta

W okresie wczesnodziecięcym rozwój dziecka przebiegał nieharmonijnie i zdiagnozowano u niego niepełnosprawność intelektualną w stopniu lekkim. Dziewczynka mieszka z mamą i uczęszcza do ósmej klasy szkoły podstawowej. Jak miała kilka lat, rodzice się rozwiedli, mama wyjechała z nią do innego miasta, co utrudniło jej kontakty z ojcem, z którym wtedy była blisko związana, i z dalszą rodziną. Po kilku latach mama podjęła decyzję o powrocie i dziewczynka trafiła do trzeciej klasy szkoły podstawowej, potem zmieniła szkołę i wtedy pojawiły się trudności w funkcjonowaniu. W piątej klasie trafiła do klasy, w której nie czuła się akceptowana, lecz wyśmiewana i odrzucona przez rówieśników z powodu swojej niepełnosprawności, przez co trudno jej było nawiązać relacje z koleżankami. Zgłaszała też duże trudności z nauką, osłabieniem pamięci, brakiem motywacji oraz relacjami rówieśniczymi. Już wtedy pojawiły się codzienne problemy w regulacji nastroju i brak chęci do wykonywania obowiązków. Dodatkowo był to okres dojrzewania, w którym pacjentka nie akceptowała własnego ciała, wtedy też jej mama czuła się bardzo źle i musiała poradzić sobie z własnymi emocjami, ogarnąć swoje funkcjonowanie oraz zarobić pieniądze na życie. Warunki ich życia były bardzo trudne, a mama nie miała stałych dochodów i leczyła się farmakologicznie. Pacjentka została pozostawiona trochę sama sobie, bez wsparcia rówieśniczego i rodzicielskiego. Do szkoły chodziła bardzo niechętnie, miała duże trudności z nauką. W klasie i szkole nie czuła się dobrze, podawała wiele przykładów wyśmiewania się z niej, braku akceptacji i braku sympatii ze strony kolegów i koleżanek. 
Dziewczynka stosowała wtedy strategie unikowe, wycofywała się, nie akceptowała swojego ciała i otrzymywała bardzo negatywne komunikaty na temat swojego wyglądu. Miała duże trudności z funkcjonowaniem w szkole. Zaczęły się wagary i opuszczanie lekcji, pogłębiły się problemy z ocenami, pacjentka zachowywała się niegrzecznie w stosunku do nauczycieli i nie otrzymała w szkole wystarczającego wsparcia ani pomocy. Teraz ma trudności z rytmem okołodobowym i odżywianiem się, nie ma energii i siły do funkcjonowania. Nie jest w stanie uczęszczać do szkoły, a jej mama czuje się bezradna.

Występujące trudności i ocena ich nasilenia: