Rozwój regulacji emocji o typowym i zaburzonym rozwoju

Emocje są bardzo ważną częścią życia każdego człowieka już od najmłodszych lat. Pobudzenie emocjonalne i reagowanie pod wpływem emocji może zarówno usprawniać nasze funkcjonowanie, jak i je zaburzać. Na przykład, pod wpływem umiarkowanej ilości pobudzenia potrafimy działać sprawniej, ale gdy natężenie stresu lub emocji, takich jak smutek, strach czy złość, przekroczy optymalny poziom, nasze działanie przestaje być efektywne. Regulację emocji można porównać do działania termostatu – pozwala utrzymywać emocje na optymalnym poziomie, natomiast nieumiejętność regulacji własnych emocji prowadzi do problemów z zachowaniem i problemów psychicznych zarówno w typowym, jak i w zaburzonym rozwoju. 
Samoregulacja, czyli zdolność kontrolowania własnych emocji, jest jednym z głównych wskaźników dojrzałości emocjonalnej. Zdolność do samoregulacji u dzieci jest natomiast bardzo ważna m.in. w:

• zabawie z innymi,
• nabywaniu złożonych umiejętności poznawczych (np. odraczanie przyjemności na rzecz nauczenia się czegoś trudnego),
• uczeniu się wielu funkcjonalnych umiejętności, 
• radzeniu sobie z codziennymi frustrującymi sytuacjami. 

Występowanie problemów z regulacją emocji obserwuje się u około 18% dzieci rozwijających się typowo, 42% dzieci z niepełnosprawnością intelektualną i 74% osób ze spektrum (bez dodatkowego rozpoznania niepełnosprawności intelektualnej). 
Ogromna większość (około 90%) rodziców dzieci z zaburzeniami ze spektrum autyzmu opisuje problemy z regulacją emocjonalną u swoich dzieci, występujące jeszcze przed ukończeniem przez nie dwunastego miesiąca życia. Mimo tych statystyk, wciąż brakuje skutecznych (potwierdzonych badaniami naukowymi) interwencji nakierowanych na rozwijanie regulacji emocji w tej grupie dzieci. 
Niniejszy artykuł ma na celu przedstawienie, jak działa i kształtuje się regulacja emocji oraz pokazanie podstawowych strategii (opartych na prawach uczenia i prawidłach rozwoju) nakierowanych na rozwijanie regulacji emocji u dzieci o zaburzonym rozwoju, na przykładzie spektrum autyzmu1.

Strategie regulacji emocji

Regulacja emocji polega na dostosowaniu emocji (i reakcji emocjonalnych) do kontekstu lub zaspokojenia osobistych celów. Obejmuje zewnętrzne i wewnętrzne procesy zaangażowane w monitorowanie, ocenę i modyfikowanie reakcji emocjonalnych, zwłaszcza ich intensywności i czasu trwania. Dojrzała emocjonalnie osoba w codzienny...