Terapia tików u dziecka z niepełnosprawnościami. Studium przypadku

W zależności od wieku tiki nerwowe obserwuje się nawet u 25% dzieci oraz nastolatków w wieku szkolnym. Bardzo często tiki kojarzone są ze stresem i choć mogą być wyzwalane w sytuacjach stresowych, to jednak największą rolę w ich powstawaniu odgrywają czynniki genetyczne. Trudno jednoznacznie określić przyczyny tików nerwowych, gdyż ich występowanie spowodowane jest prawdopodobnie zaburzeniami w przewodzeniu impulsów nerwowych w mózgowiu. Tiki mogą współwystępować z takimi chorobami, jak ADHD, natręctwa czy depresja.

Rodzaje tików nerwowych 

• Tiki nerwowe możemy podzielić również ze względu na ich charakter. 
• Tiki ruchowe – tzw. tiki proste, obejmujące jedną grupę mięśni, oraz tiki złożone w postaci skoordynowanych ruchów wielu mięśni. Objawiają się jako ruchy i złożone gesty. Obejmują obszar wokół głowy, twarzy i szyi. Koordynacja mięśni powoduje, że ruchy mogą sprawiać wrażenie zamierzonych, jednak wyróżnia je anormalne nasilenie. Przykładem ruchów jest wytrzeszczanie oczu czy marszczenie czoła.
• Tiki głosowe (wokalne) – bywają również nazywane respiracyjnymi, czy oddechowymi. Do tików wokalnych dochodzi w wyniku przemieszczania powietrza w górnych drogach oddechowych. Skurcze gardła czy mięśni krtani prowadzące do krótkich dźwięków zaliczamy do tików wokalnych prostych. Są to np. wdechy, mlaskanie, jęki. Dźwięki bardziej nasilone, np. w postaci wyrazów, sylab to tiki złożone.
• Tiki czuciowe – charakteryzuje je wystąpienie odczuć somatycznych zlokalizowanych w danej części ciała, np. uczucie łaskotania.
• Tiki fantomowe – jest to szczególny rodzaj tików, które angażują w zaburzenie także osoby trzecie. Są odczuwane wewnątrz innych osób lub przedmiotów. Pacjent może doświadczać silnej potrzeby dotknięcia danego przedmiotu.
• Tiki organiczne – poprzedzone są przez wrażenia czuciowe, np. mrowienie. Tuż po tym następuje tik nerwowy. Pacjent może je w pewnym stopniu powstrzymywać, jednak w konsekwencji odczuwa napięcie. Dyskomfort ustępuje, gdy pacjent wykona gest. Cechą charakterystyczną tików organicznych jest ich seryjne występowanie. Okresy czasu między ruchami są jednak nieregularne. 

W przypadku dzieci podstawowy podział tików nerwowych wyróżnia tiki głosowe oraz tiki ruchowe. Dodatkowo, obie grupy dzielą się na tiki proste oraz złożone. Jeśli tiki głosowe współwystępują z tikami ruchowymi, mówimy o zespole Tourette’a. Istnieje również kryterium czasowe, które klasyfikuje tiki nerwowe jako przemijające, jeżeli ustępują do roku, oraz przewlekłe, jeżeli utrzymują się ponad rok. Aby zdiagnozować zespół Tourette’a, musi być również spełnione kryterium czasowe, czyli utrzymywanie się objawów przez ponad rok.
W terapii tików u dzieci i młodzieży wykorzystuje się:

• leczenie farmakologiczne – ma charakter jedynie objawowy i nie zmienia przebiegu choroby. Leki wykorzystywane są w sytuacjach, kiedy tiki przeszkadzają osobie chorej w życiu codziennym, a także jeżeli współwystępują inne zaburzenia,...