Wykorzystanie technik behawioralnych w pracy z zachowaniami fobicznymi – case study chłopca z autyzmem i niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym

Wartykule autorka porusza zagadnienia wybranych zachowań fobicznych (łazienka, gabinet pielęgniarki szkolnej, strzykawka) u chłopca oraz przedstawia opracowane i wdrożone oddziaływania behawioralne.
Próbę zagłębienia się w tematykę zachowań fobicznych, ich analizę oraz poszukiwanie skutecznych rozwiązań należy rozpocząć od przybliżenia specyfiki tego problemu. Fobia definiowana jest jako zaburzenie, które polega na tym, że osoba odczuwa nieracjonalny lęk wobec pewnych przedmiotów lub w określonych sytuacjach. Ponadto wpływa on destrukcyjnie na funkcjonowanie człowieka, a także na jakość jego życia oraz osób z najbliższego otoczenia.

Przyczyny i objawy fobii

Osoba dotknięta tym zaburzeniem unika sytuacji lub obiektów stanowiących źródło lęku. Ucieczka nie stanowi jednak skutecznego lekarstwa, gdyż lęk wraca, a wraz z nim myśli o sytuacjach, które go wyzwalają.
Głównymi objawami fobii są:

• chęć uniknięcia zagrożenia oraz wydostania się z trudnej sytuacji;
• uporczywy strach przed określoną sytuacją, nieadekwatny do rzeczywistego zagrożenia;
• objawy lęku niewspółmierne do siły bodźca.

Badania naukowe potwierdzają, że u podłoża fobii specyficznych (lęku przed zwierzętami, przedmiotami nieożywionymi, chorobami, uszkodzeniami ciała) leżą różne czynniki zarówno psychospołeczne, jak i genetyczne czy osobowościowe.
Celem tej pracy jest przedstawienie historii Michała, który przejawiał wiele zachowań fobicznych skierowanych na przedmioty (strzykawka, fartuch lekarski – pielęgniarski), a także miejsca (łazienka szkolna, gabinet pielęgniarki szkolnej, przychodnia). Dzięki zastosowaniu wybranych technik behawioralnych udało się wypracować stan, w którym Michał spokojnie wchodzi do ww. miejsc oraz reaguje adekwatnie (jest spokojny), kiedy w pobliżu znajduje się strzykawka lub osoba w fartuchu lekarskim.

Studium przypadku 13-letniego Michała

Charakterystyka dziecka
Michał jest obecnie uczniem klasy siódmej Szkoły Podstawowej nr 14 Specjalnej w Kielcach. Edukację w tej placówce rozpoczął w roku szkolnym 2012/2013 jako uczeń klasy pierwszej. Chłopiec ma orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego z uwagi na autyzm sprzężony z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym. Objęty jest on indywidu...