Arteterapia określana jest w szerszym rozumieniu jako terapia przez sztuki piękne (wizualne, muzykę, taniec, literaturę, teatr), natomiast w węższym rozumieniu jako terapia przez sztuki wizualne; nazywana jest również zamiennie kreacją wizualną. Źródłosłów: ARTE – sztuka; TERAPIA – leczenie (gr. ars – perfekcja, sztuka, therapeuéin – opiekować się). Głównym celem arteterapii jest umożliwienie klientowi dokonania zmiany, wzrostu, rozwoju osobistego przez stosowanie materiałów artystycznych w bezpiecznych i sprzyjających temu warunkach.
Kluczową rolę w arteterapii odgrywa relacja terapeutyczna, która różni się od relacji w tradycyjnych formach psychoterapii, ponieważ zachodzi między terapeutą, osobą uczestniczącą (klientem) i dziełem. Ta forma terapii może być szczególnie użyteczna dla osób, które mają trudności z wyrażeniem swoich myśli i uczuć drogą werbalną, gdyż bazuje na przekazie pozawerbalnym (obraz, ruch, dźwięk, gest). Jedną z najważniejszych funkcji, jakie pełni arteterapia, jest funkcja katarktyczna, dająca możliwość przeżycia czy doświadczenia przez pacjenta podczas sesji katharsis (oczyszczenia), uwolnienia od cierpienia, odreagowania zablokowanego napięcia, stłumionych emocji, skrępowanych myśli i wyobrażeń.
Arteterapia uznawana jest za formę psychoterapii (art psychotherapy), która traktuje media artystyczne jako podstawowy sposób komunikacji. We wspierającym środowisku, któremu sprzyja relacja terapeutyczna, uczestnik arteterapii może tworzyć np. obrazy i obiekty, w celu ich eksploracji oraz dzielenia się znaczeniami, które mogą być z nich odczytane. Dzięki temu osoba może lepiej zrozumieć siebie (wgląd) oraz naturę swoich problemów i trudności. To z kolei może prowadzić do pozytywnej trwałej zmiany w jej postrzeganiu siebie, w aktualnych relacjach oraz ogólnie rozumianej jakości życia (The British Association of Art Therapists (BAAT). Natomiast The American Art Therapy Association podkreśla, że arteterapia jest profesją (zawodem), która wykorzystuje proces tworzenia do podniesienia poziomu dobrostanu osób w każdym wieku (dobrostanu fizycznego, umysłowego i emocjonalnego).
Arteterapia opiera się na założeniu, że proces twórczy służący autoekspresji pomaga ludziom rozwiązywać problemy i konflikty, rozwijać umiejętności interpersonalne, kierować własnym zachowaniem, redukować stres, podnosić samoocenę i samoświadomość oraz osiągać wgląd. Arteterapia w takim rozumieniu integruje różne pola ludzkiego rozwoju; łączy sztuki wizualne (rysunek, malarstwo, rzeźb...
Sztuka jako klucz do wnętrza w pracy z osobami z niepełnosprawnością intelektualną
Terapia przez sztuki piękne stosowana jest na całym świecie w pracy z wieloma najróżniejszymi grupami docelowymi, w tym również z osobami z niepełnosprawnością intelektualną. Analizując najczęściej pojawiające się symptomy NI – arteterapię można stosować m.in. w celu zmniejszenia nasilenia występującej u niektórych osób aspołeczności, przeciwdziałania agresji przez rozładowywanie napięcia, przejmowanie kontroli nad własnymi emocjami czy reagowanie emocjonalne adekwatne do sytuacji. Niniejszy artykuł zawiera przykładowe propozycje działań praktycznych, które można zastosować w pracy.
Jeśli posiadasz już konto, zaloguj się.
