Ocena potencjału małego dziecka z całościowymi zaburzeniami rozwoju
Ocena umiejętności dzieci z zaburzeniami ze spektrum autyzmu bywa często utrudniona ze względu na brak współpracy ze strony dziecka. Niemniej jednak istnieją na rynku narzędzia, którymi doświadczony specjalista z powodzeniem może ocenić rozwój małego dziecka o zaburzonym rozwoju. Opiszę poniżej jedno z nich.
W przypadku oceny funkcjonalnej małych dzieci bardzo dobrym narzędziem jest dostępny w języku polskim kwestionariusz VB-MAPP, Ocena osiągania kamieni milowych rozwoju i planowanie terapii. Autorem narzędzia jest dr Mark L. Sundberg (Ph.D., BCBA-D), licencjonowany psycholog z ponadczterdziestoletnim doświadczeniem w pracy klinicznej (http://www.marksundberg.com/bio.htm).
Program VB-MAPP składa się z kilku części. Pierwszą z nich jest ocena kamieni milowych, która obejmuje umiejętności kluczowe dla rozwoju. Oceniane są: szeroko pojęta komunikacja, analiza wzrokowa i dopasowywanie, naśladowanie, samodzielna zabawa, zachowania społeczne i zabawa społeczna, reguły szkolne i umiejętności grupowe, czytanie, pisanie, struktury językowe oraz matematyka.
Drugą ważną częścią programu VB-MAPP jest ocena barier – czynników, które mogą zakłócić proces uczenia, a tym samym proces rozwijania potencjału dziecka. Przeszkody te obejmują m.in. zaburzenia komunikacji i występowanie zachowań trudnych. Jeśli rodzic lub specjalista chce efektywnie rozwijać potencjał dziecka, powinien dokonać oceny barier, a następnie zadbać o ich eliminowanie. Dr Sundberg (2015) podkreśla również, że identyfikowanie barier powinno skłonić dorosłego do przeanalizowania własnego warsztatu pracy z dzieckiem, ponieważ duża liczba trudności ucznia może wynikać z nieodpowiednio zaplanowanego i prowadzonego procesu nauczania (np. uzależnienie od podpowiedzi).
VB-MAPP zawiera także ocenę gotowości do zmiany. Dzięki niej możemy wybrać środowisko edukacyjno-terapeutyczne, w którym potencjał dziecka będzie mógł rozwijać się najbardziej efektywnie. Środowisko, w którym uczymy, jest tak samo istotne, jak to, czego uczymy (Barbera 2017). Część dzieci bardziej skorzysta z ustrukturalizowanej nauki 1:1 z dużą ilością wzmocnień zewnętrznych. Z kolei inni mali uczniowie, pomimo trudności rozwojowych, mogą rozwijać swój potencjał przez włączanie w grupę zdrowych rówieśników.
Po dokonaniu całej oceny z wykorzystaniem VB-MAPP ważne jest zwrócenie uwagi zarówno na mocne, jak i słabe strony dziecka oraz przeanalizowanie, czy program wspierania rozwoju oferowany dziecku zawiera wszystkie niezbędne elementy, które wykorzystując cały potencjał dziecka, pomogą mu pokonywać jego trudności (Su...
