Bohaterem niniejszego artykułu jest 20-letni Jakub (imię zostało zmienione), który w wieku 18 lat zaczął uczęszczać do Niepublicznych Szkół „Umiem” w Krakowie. Wiodącą metodą terapii w placówce jest Stosowana Analiza Zachowania (terapia behawioralna), która jest metodą o naukowo udowodnionej skuteczności w pracy z osobami z zaburzeniami ze spektrum autyzmu oraz niepełnosprawnością intelektualną. Terapia behawioralna jest metodą bazującą na podstawowych prawach rządzących zachowaniem. Terapeuci behawioralni w swojej pracy skupiają się przede wszystkim na rozwijaniu zachowań pożądanych, funkcjonalnych i akceptowalnych społecznie oraz na redukowaniu zachowań niepożądanych.
Kategoria: Artykuły
Trudne zachowania często są objawem zaburzeń zachowania lub wiążą się z zaburzeniami rozwojowymi. W poważniejszych przypadkach, gdy mamy do czynienia z zachowaniami zakłócającymi, opozycyjno-buntowniczymi, porada dla rodziców nie jest wystarczająca. Potrzebna jest wtedy interwencja specjalistów. Podaję tu przykłady, jedne z wielu, z którymi terapeuta może spotkać się w swojej karierze zawodowej.
W artykule omówiono przypadek 16-letniego ucznia z nasilonymi zachowaniami zakłócającymi jego poprawne funkcjonowanie. Przedstawiony zostanie sposób pracy opartej na kontrakcie, czyli umowie między uczniem a terapeutą, zgodnie z którym za określone zachowanie zostanie przyznana atrakcyjna nagroda.
Kiedy pojawiają się problemowe zachowania, zazwyczaj bardzo szybko w najbliższym otoczeniu wzrasta napięcie. Zachowania trudne u swojego podłoża oprócz różnych uwarunkowań mają także wzmożoną napięciowość, tak więc irytacja, drażliwość, emocjonalność otoczenia tylko je wzmacniają. Machina problemowych zachowań rusza wówczas niczym lokomotywa. Jak przetrwać w spirali trudnych zachowań?
Całe wychowanie współczesne pragnie, by dziecko było wygodne, konsekwentnie krok za krokiem dąży, by uśpić, stłumić, zniszczyć wszystko, co jest wolą i wolnością dziecka, hartem jego ducha, siłą jego dążeń i zamierzeń. Grzeczne, posłuszne, dobre, wygodne, a bez myśli o tym, że będzie bezwolne wewnętrznie i niedołężne życiowo.
Janusz Korczak
Kiedy uczeń zachowuje się niewłaściwie, nie współpracuje z nauczycielem, wówczas najczęściej nasze myśli wędrują do systemu kar. Co zrobić, aby mnie się słuchał? Może zabiorę mu punkty, może każę wyjść z sali i pójść do pani psycholog. Bardzo często wykonujemy działania związane z karami, a zachowanie się nie poprawia. Ciągle powtarzamy nasze reakcje i narzekamy, że uczeń ciągle się nie uczy.
Jak planować efektywne interwencje w przypadku zachowań niepożądanych u osób ze spektrum autyzmu? I dlaczego analiza funkcji zachowania jest tak istotna?
Największym niebezpieczeństwem dla większości z nas nie jest to, że mierzymy za wysoko i nie osiągamy celu, ale to, że mierzymy za nisko i cel osiągamy.
Michał Anioł
Każdy z nas jest opowiadaniem, które nieświadomie piszemy – piszemy naszym postrzeganiem, uczuciami, myślami, działaniem; i, co nie jest bynajmniej błahe, naszymi rozmowami, przekazywaniem innym tego opowiadania. (…) Jako »opowiadanie«, historia – każdy z nas jest wyjątkowy, niepowtarzalny.
Oliver Sacks, Mężczyzna, który pomylił swoją żonę z kapeluszem
